روانشناسی مُدرن

برای همه ما پیش آمده که گاهی از دست شیطنت‌های فرزندانمان‌ خسته شده و به ستوه آمده‌ایم؛ انگار هرچه می‌گوییم برعکس آن عمل می‌کنند، خیلی وقت‌ها لج‌بازی‌هایشان کلافه‌مان می‌کند و گاهی ‌به حدی از دستشان خسته می‌شویم که حاضر نیستیم حتی صدایشان را بشنویم یا قیافه‌شان را ببینیم ..

اختلال «کم‌توجهی ـ بیش‌فعالی» یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی کودکان و نوجوانان است که خود را با نشانه‌های مختلفی نشان می‌دهد. ازجمله مهم‌ترین این علائم بویژه باید به پرفعالیتی حرکتی و جنب و جوش فراوان، ناتوانی در حفظ و تداوم تمرکز بویژه بر سر کلاس درسی و رفتارهای ناگهانی و بدون فکر اشاره کرد. این اختلال در پسرها شایع‌تر است و بر اساس مطالعات مختلف از 5 تا 15 درصد کودکان را به خود مبتلا می‌کند..

یکی از زیباترین تصاویری ‌که از دوران‌ کودکی‌ در ذهن اغلب ما وجود دارد لحظه‌هایی است که به نوعی تشویق و تائید شده‌ایم؛ وقتی با شوق پایین دفترچه دیکته‌‌‌مان می‌دیدیم: «بیست تمام. آفرین، همیشه موفق باشی، زمانی که سر ‌صف جایزه ‌می‌گرفتیم یا هنگامی‌ که با عجله خودمان را به خانه می‌رساندیم تا همه‌ را ‌برای مادر‌ و پدرمان‌ تعریف ‌کنیم و آنها نیز با تائید ‌و ‌تشویق دوباره ‌ما، برق شادی بیشتر را به چشمانمان می‌بخشیدند..

مادری می‌گوید: امان از این بچه عجول، بی‌طاقت است و تحمل لحظه‌ای صبر و درنگ را ندارد، هر آنچه را که می‌خواهد باید سریعا برایش فراهم کنم در غیر این صورت زمین و زمان را به هم می‌دوزد، عصبی می‌شود و داد و فریاد می‌کند و... از این که فرزندم صبوری ندارد، احساس شرمندگی می‌کنم، می‌ترسم در زندگی آینده‌‌اش هم دچار مشکل شود...

پدر و مادرهایی که فرزندان کم‌سن و سال دارند، معمولا با مشکل غذا دادن به آنها مواجهند. با وجود این‌که این فرآیند برای والدین بویژه مادر بسیار خسته‌کننده می‌شود، اما باید به خاطر داشته باشید که لجبازی کودکان برای غذا خوردن و طفره رفتن‌های آنها بخش عادی فرآیند تکامل آنها به‌شمار می‌رود. در واقع، در سنی خاص، این کودک است که انتخاب می‌کند چه غذایی و چه زمانی بخورد. درواقع بیشتر والدین نگران این هستند که کودک به اندازه کافی غذا نخورد و همین امر روی روند رشد او اثر منفی بگذارد..

خواب جزو نیازهای اساسی بدن بسیاری از موجودات از جمله انسان است و با آرامشی که ایجاد می‌کند، باعث تجدید ساز و کار برخی اندام‌های بدن می‌شود..

مهر ماه سال گذشته به استناد آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام شد 800 هزار کودک زیرشش سال در ایران دچار سوءتغذیه‌اند. دبیر ستاد کشوری ترویج مصرف تخم‌مرغ با اعلام این آمار در خلال موضوع سالم‌سازی مواد غذایی عرضه‌شده در بوفه‌های مدارس گفته بود: این آمار حدود یک‌چهارم جمعیت کودکان زیرشش سال در کشورمان را شامل می‌شود..

یکی از مهم‌ترین خاطراتی که هر یک از ما به عنوان والدین امروزی در ذهن خود داریم، قصه‌گویی بزرگ‌ترهای ماست. آنها برای سرگرم کردن ما یا کوتاه کردن شب‌های بلند زمستان با گفتن قصه یا مَثل و چیستان، افراد خانواده را دور هم جمع می‌کردند و لحظات خوب و خوشی را در کنار یکدیگر سپری می‌کردند؛ لحظاتی که تا کنون در یاد و خاطره ما باقی مانده است، لحظاتی که می‌توان گفت بنیان روحی، روانی و اخلاقی ما بر مبنای آ شکل گرفته است. در این نوشتار به نکاتی در مورد نحوه قصه گفتن، ویژگی‌های یک قصه خوب، اهداف قصه‌گویی و تاثیرات آن اشاره شده که با هم مرور می‌کنیم..

احتمالا شما هم در فامیل و دوست و آشنا خانواده‌هایی را می‌شناسید که پرجمعیت‌اند و زندگی‌شان هم سال‌های سال است که به خوبی و خوشی گذشته است. در دهه‌های قبلی، بیشتر خانواده‌ها پرجمعیت بودند و معمولا کمتر خانواده‌ای را می‌دیدید که تعداد فرزندانشان کمتر از سه تا باشد. داشتن پنج، شش فرزند امری کاملا طبیعی محسوب می‌شد و پدر و مادر هم می‌توانستند درحدی قابل قبول، فرزندان را به سامان برسانند..

تازگی‌ها نامش را زیاد می‌شنویم؛ بیش فعالی کودک. به‌خصوص در خانواده‌هایی که یک کودک شیطان و پرجنب‌و‌جوش دارند، هر شیطنت طبیعی و کودکانه‌ای را غیرعادی می‌نامند و هر کودک شاد و پرجنب‌و‌جوشی را بیش‌ فعال. قدیم‌ترها خانه‌ها حیاط داشت، کوچه‌ها همیشه پر بود از پسر بچه‌هایی که در حال فوتبال بازی کردن بودند، خبری از این همه کارتون و فیلم و سی‌دی نبود، بچه‌ها راهی جز این نداشتند که از صبح تا شب بازی کنند، آن‌قدر خسته می‌شدند که شام‌شان را خورده یا نخورده می‌خوابیدند، کسی هم نام بیش‌ فعال بر آنها نمی‌گذاشت..

نوزادی‌اش را به خاطر ندارم، اما از وقتی که پا شد و راه افتاد، دیگر من و همسرم یک لحظه آرامش نداشتیم. او مصداق کامل از دیوار راست بالا رفتن است و می‌ترسیدم چشم از او بردارم و بلایی سر خودش بیاورد. از هیچ چیز نمی‌ترسید و هرچه برایش توضیح می‌دادم، بی‌فایده بود. وقتی زبان باز کرد، مدام حرف می‌زد. کلافه‌ام کرده بود. بعضی می‌گفتند، باهوش است که سوال می‌کند اما من گاهی از دستش گریه می‌کردم! بزرگ‌تر که شد با همسن و سالانش نمی‌ساخت و دعوا می‌کرد‌. همان‌هایی که می‌گفتند بچه باهوشی است، دیگر مرا برای بی‌ادب بودن او مقصر می‌دانستند، بعضی می‌گویند، فرزندم بیش‌فعال است..

فرزند میوه دل والدین است، هیچ پدری هنگام بیدار شدن از خواب به فکر تنبیه کودکش نیست و هیچ مادری هم با خود نمی‌گوید: اگر امروز فرصتی دست داد، حتما بر سر فرزندم داد خواهم زد! اما گاهی رفتارهای کودکان، والدین را با این سوال مواجه می‌کند که آیا تربیت، بدون تنبیه بدنی امکان‌پذیر است؟ پاسخ این است که اگر مهارت‌های تربیت کودک و تنبیه درست را نیاموزیم، تنها راهی که باقی می‌ماند بی‌توجهی به رفتار کودک یا متوسل شدن به زور است. این در حالی است که سرخی سیلی از صورت کودک محو می‌شود، اما این زخم عمیق تا همیشه روی روان او باقی می‌ماند..