روانشناسی مُدرن

متن کامل در ادامه مطلب..

متن کامل در ادامه مطلب..

قرار است برای شما از فوت‌وفن یک پوشش زمستانی بگوییم؛ یک پوشش زمستانی مردانه با همه ریزه‌کاری‌هایش برای بی‌نقص و بهترین بودن!

متن کامل در ادامه مطلب..

متن کامل در ادامه مطلب..

10 تا از بهترین غذاهایی که در داشتن روابط جنسی بهتر در هر سن و در هر مرحله از زندگی به شما کمک می کند را معرفی می کنیم. .

متن کامل در ادامه مطلب..

این دو هورمون در طول دوره، نوساناتی دارند که با قطع آنها پدیده ای به نام خونریزی ماهانه اتفاق می افتد. گاه مقدار، طول دوره و فواصل بین دو دوره ممکن است دستخوش تغییراتی شود و برای خانم ها نگرانی هایی را پدید آورد. .

متن کامل در ادامه مطلب..

با صداقت احساس خواهید کرد که فشار بار سنگینی از روی شانه شما برداشته می‌شود، اگر از فشاری که از روی شانه او نیز برداشته می‌شود، سخنی به میان نیاوریم. او شاید شروع به افشای افکار و اندیشه‌هایش برای شما نماید و شاید حتی دقیقاً به‌‌همان طریقی عمل کند که شما می‌خواستید!

متن کامل در ادامه مطلب..

تغییر و تحول ، مهم ترین نشانه این دوران است. تغییرات جسمی ، روحی، عاطفی. افکار تغییر می کند و خواسته های متضاد ما را دچار شک و تردید می کندکه آیا این تغییرات برای همه ایجاد می شود؟ آیا این اتفاق ها طبیعی است؟ زندگی جریان دارد و با دست های مهربانش تاج طلای بلوغ را بر سرمان می گذارد و در گوشمان زمزمه می کند :تاج گذاری ات مبارک..

متن کامل در ادامه مطلب..

احتیاطهای سنتی درمورد غریبه‌ها برای محافظت از کودک کافی نیست چرا که اغلب افرادی که به کودک آسیب می‌زنند معمولاً برای او شناخته شده هستند از این رو تمایز قائل شدن بین یک غریبه و فردی آشنا اما غیر قابل اعتماد برای کودک دشوار است. به همین دلیل کودکان نیازدارند تا برای ارتقای ایمنی‌شان بر راهنماییهای عملی بزرگترها تکیه کنند..

متن کامل در ادامه مطلب..

اتفاقات مخفیانه زیادی در جامعه با جدیت در جریان است. سقط جنین‌های غیر قانونی و بوِیژه بارداری‌های نا‌مشروع از جمله این اتفاقات است؛ سقط‌هایی که این روز‌ها بیخ گوشمان اتفاق می‌افتد و تاسف‌بار اینکه بسیاری از آن‌ها در مراکزغیر قانونی و بدون مجوز صورت می‌گیرد و هزار و یک آسیب و عوارض همراه دارد..

متن کامل در ادامه مطلب..

ناف قسمتی از بدن است که شاید تمیز کردن آن کمی سخت باشد، مخصوصاً بخاطر اینکه معمولاً آن را فراموش می‌کنیم. خوشبختانه، به کنار از حمام کردن‌ها و دوش‌ گرفتن‌های معمول، خیلی نیاز به تمیز کردن جداگانه نافتان ندارید، مخصوصاً اینکه باکتری‌های بسیار مفیدی در آن وجود دارد..

متن کامل در ادامه مطلب..

وقتی به چیزی عادت می‌کنید، ترک کردن آن دیگر خیلی سخت می‌شود. در زیر به بعضی از عادت‌های بد اجتماعی اشاره می‌کنیم که ترک کردن آن دشوار است و راه‌هایی برای ترک آنها پیشنهاد می‌کنیم. یادتان باشد که تغییر دادن رفتارهایتان زمان می‌برد، به همین دلیل بهتر است هرازگاهی به خودتان یادآور شوید..

متن کامل در ادامه مطلب..

قبل از هر چیز باید بگوییم که تمدن از لحاظ تئوری بسیار بزرگ‌تر از فرهنگ است، طوریکه یک تمدن به طور کل می‌تواند یک واحد فرهنگ را در بر بگیرد. تمدن واحد بزرگ‌تری نسبت به فرهنگ است زیرا مجموعه پیچیده‌ای از جامعه است که در یک محل خاص به همراه دولت، قوانین و حتی فرهنگ خود، وجود دارد. درنتیجه، فرهنگ فقط بخشی از تمدن است و نه بیشتر..

متن کامل در ادامه مطلب..

امام در سال 1281 شمسی در یک خانواده مذهبی در خمین به دنیا آمد وی 5 ماهه بود که پدرش توسط یکی از ملاکین به قتل رسید. و از آن پس سرپرستی امام را مادرشان بر عهده داشت. امام تحصیلات مقدماتی را پیش برادرش آقای پسندیده خواند و در سال 1298 به اراک عزیمت کرد و از شاگردان آقای حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) شد. سال بعد به همراه ایشان وارد قم شد و در سال 1306 در درس خارج آقای حائری به تحصیل ادامه داد و در سال 1315 به مقام اجتهاد نائل آمد. (1)
امام در عنفوان جوانی ضمن پرداختن به تهذیب نفس در کنار تحصیل و تدریس علوم معقول و منقول، در مسائل سیاسی نیز به مطالعه پرداخته و در شرایط آن روز ایران و حوزه، اوضاع سیاسی داخلی و بین‏المللی را دنبال می‏کردند و در موقعیتهای مناسب، حتی در قالب تدریس اخلاق در حوزه علمیه، به ترویج اندیشه سیاسی و انقلابی و افشاگری چهره کریه استبداد و استعمار می‏پرداختند. (2)
بهر تقدیر، نهضت امام خمینی از آغاز تا فرجام و تا امروز چندین مرحله را طی کرده است که به طور اجمال به بیان آن می‏پردازیم.

الف ـ مرحله نظریه پردازی و تکون نهضت:

1 ـ تلاش در جهت کسب آمادگیهای علمی و اخلاقی:

2 ـ افشای چهره پهلوی اول و قلم به مزدان خائن:

3 ـ ارائه راه حل (سقوط رژیم پهلوی و تشکیل حکومت اسلامی) :

4 ـ تشکیل هسته مرکزی:

1 ـ تصویب لایحه انجمن‏های ایالتی و ولایتی و واکنش امام:

2 ـ گسترش دامنه نهضت یا یک گام به پیش:

3 ـ باز هم زورآزمایی و پاسخ دندان شکن:

4 ـ تبلیغات علیه روحانیت و موضعگیری امام:

5 ـ رفراندوم لوایح ششگانه و موضعگیری امام:

پي نوشت :

1 ـ کدی، نیکی آر، ریشه‏های انقلاب ایران، ص .352
2 ـ ر. ک: نهضت امام خمینی در ایران، سید حمید روحانی (زیارتی) ج 1، 1361، ص ص‏24 ـ .84
3 ـ در خصوص تاریخ تدوین این کتاب اختلاف است، خانم کدی آن را به سال 1323 مربوط می‏داند ولی بعضی تاریخ آن را به دوران حکومت رضاخان مربوط می‏دانند. اما از متن کتاب استنباط می‏گردد که پس از عزل رضاخان توسط انگلیسیها، این کتاب تدوین شده است.
4 ـ کشف اسرار، امام خمینی (ره) بی تا، بی‏م، ص .283
5 ـ همان، ص .239
6 ـ همان، ص .243
7 ـ همان، ص 222 و .238
8 ـ همان.
9 ـ مدنی، جلال الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 1، ص 375 ـ .376
10 ـ صحیفه نور، ج 1، ص 32 و .53
11 ـ عمید زنجانی، انقلاب اسلامی و ریشه‏های آن، ص .442
12 ـ مدنی، جلال الدین، ج 1 ص .377
13 ـ صحیفه نور، ج 1، ص .29
14 ـ همان، ص .30
15 ـ همان مدرک، ص 176 و 177 و صحیفه نور، ج 1، ص .33
16 ـ امام پس از لغو لایحه با ارسال پیام تشکر آمیز از مردم، آنان را عملا در این نهضت شریک کرده و ادامه آن را به خود مردم واگذار کرد. (همان مدرک، ص 22)
17 ـ مدنی، پیشین، ج 2، ص 12 ـ .13
18 ـ ر. ک: همان مدرک، ص 20 ـ .21
19 ـ بدین ترتیب اولین شهدای نهضت امام خمینی در سالروز شهادت امام صادق از میان شاگردان آن امام و در مرکز تحصیل علوم آن امام همام به دیار حق شتافتند و به تناسب حکم و موضوع راه آینده را می‏توان به راحتی حدس زد.
20 ـ امام با این سخنرانی خواست ثابت کند شاه و صهیونیستها پشت و روی یک سکه‏اند. ر . ک: پیشین، ص‏38 ـ .43
21 ـ همان، ص .40
22 ـ همان، ص 44 ـ .62
23 ـ آنچه در این قسمت و پس از این تا پایان نقل می‏شود مشاهدات عینی نویسنده این سطور است هر چند در کتابهای مربوطه نیز کم و بیش بیان شده است.
24 ـ در این قسمت به توضیحات کلاس در مورد حوادث واپسین روزهای رژیم شاه توجه شود

از نظر رهبری این طور نبود که روز اول کسی خود را کاندیدا بکند و بعد مردم به او رأی بدهند و او را به رهبری انتخاب کنند و بدنبال آن، رهبر برای مردم تعیین خط مشی کند.واقعیت اینست که گروههای زیادی ـ از آنها که احساس مسئولیت می‏کنند ـ تلاش کردند که رهبری نهضت را بعهده بگیرند ولی تدریجا همه عقب رانده شدند و رهبر خود به خود انتخاب شد.شما در نظر بگیرید که چه تعداد از قشرهای مختلف، مثلا از روحانیون ـ چه از مراجع و یا غیر مراجع ـ و یا از غیر روحانیون چه گروههای اسلامی و چه غیر اسلامی، در این انقلاب شرکت داشتند.در این نهضت افراد تحصیلکرده، افراد عامی، دانشجو، کارگرها، کشاورزان، بازرگانان همه و همه شرکت داشتند ولی از میان همه این افراد مختلف، تنها یک نفر، به عنوان رهبر انتخاب شد، رهبری که همه گروهها او را برهبری پذیرفتند.اما چرا؟ آیا بدلیل صداقت رهبر بود؟ بیشک این رهبر صداقت داشت ولی آیا صداقت منحصر بشخص امام خمینی بود و کسی دیگر صداقت نداشت؟ البته می‏دانیم که چنین نیست و صداقت منحصر به ایشان نبود.آیا بدلیل شجاعت رهبر بود و اینکه تنها ایشان فرد شجاعی بودند و غیر از ایشان رهبر صدیق و صادق و شجاع دیگری وجود نداشت؟ البته کسان شجاع دیگری نیز بودند.آیا به این دلیل بود که ایشان از یک نوع روشن بینی برخوردار بودند و دیگران فاقد این روشن‏بینی بودند؟ آیا بدلیل قاطعیت رهبر بود و دیگران فاقد قاطعیت بودند؟ میدانیم که قاطعیت منحصر به ایشان نبود.درست است که همه این مزایا باعلی درجه در ایشان جمع بود، ولی چنین نیست که این مزایا ـ لا اقل با شدت و گسترش کمتر ـ در دیگران نبود، پس چه شد که جامعه خودبخود ایشان را، و فقط ایشان را به رهبری انتخاب کرد و هیچ فرد دیگری را در کنار ایشان به رهبری نپذیرفت؟
پاسخ این سؤال برمی‏گردد به یک سؤال اساسی که در فلسفه تاریخ مطرح می‏شود و آن این است که آیا تاریخ شخصیت را میسازد و یا شخصیت تاریخ را، آیا نهضت رهبر را می‏سازد و یا رهبر نهضت را؟ اجمالا میدانیم که نظریه صحیح در این مورد اینست که، یک اثر متقابل میان این دو، یعنی میان نهضت و رهبر است.میباید از یک طرف یک سلسله مزایا و امتیازات در رهبر باشد و از طرف دیگر نیز خصوصیاتی در نهضت وجود داشته باشد. مجموع این شرایط است که فرد را بمقام رهبری می‏رساند.امام ـ خمینی به این علت رهبر بلا منازع و بلا معارض این نهضت شد که علاوه براینکه واقعا شرایط و مزایای یک رهبر در فرد ایشان جمع بود، ایشان در مسیر فکری و روحی و نیازهای مردم ایران قرار داشت.حال آن که دیگران ـ آنها که برای کسب مقام رهبری نهضت تلاش می‏کردند ـ به اندازه ایشان در این مسیر قرار نداشتند.
معنی این سخن این است که امام خمینی با همه مزایا و برتریهای شخصی که دارد اگر اهرمهائی که روی آنها دست می‏گذاشت و فشار میداد و جامعه را به حرکت درمیآورد، از نوع اهرمهائی بود که دیگران روی آن فشار می‏آوردند و اگر منطقی که ایشان بکار میبرد نظیر منطق دیگران بود، امکان نداشت ایشان در بحرکت درآوردن جامعه موفقیتی کسب کند (1).
اگر امام عنوان پیشوائی مذهبی و اسلامی را نمی‏داشت و اگر مردم ایران در عمق روحشان یک نوع آشنائی و انس و الفتی با اسلام نداشتند و اگر عشقی که مردم ما با خاندان پیامبر دارند وجود نمی‏داشت و اگر نبود که مردم حس کردند که این ندای پیامبر و ندای حضرت علی (علیه السلام) و یا ندای امام حسین (علیه السلام) است که از دهان این مرد بیرون می‏آید، محال بود نهضت و انقلابی به این وسعت در مملکت ما بوجود آید.
رمز موفقیت رهبر در این بود که مبارزه را در قالب مفاهیم اسلامی به پیش برد.ایشان با ظلم مبارزه کرد ولی مبارزه با ظلم را با معیارهای اسلامی مطرح کرد، امام از طریق القای این فکر که یک مسلمان نباید زیر بار ظلم برود، یک مسلمان نباید تن به
اختناق بدهد، یک مسلمان نباید به خود اجازه دهد که ذلیل باشد، مؤمن نباید زیر دست و فرمانبر کافر باشد (2) ، با ظلم و ستم و استعمار و استثمار مبارزه کرد، مبارزه‏ای تحت لوای اسلام، و با معیارها و موازین اسلامی.
از جمله اقدامات اساسی این رهبر، مخالفت جدی و دامنه ـ دار با مسئله جدائی دین از سیاست بود.شاید فضل تقدم در این زمینه با سید جمال باشد.سید جمال شاید نخستین کسی بود که احساس کرد اگر بخواهد در مسلمانان جنبش و حرکتی ایجاد کند باید به آنها بفهماند که سیاست از دین جدا نیست، این بود که او این مسئله را بشدت در میان مسلمین مطرح کرد، بعدها استعمار ـ گران تلاش زیادی کردند تا در کشورهای مسلمان رابطه دین و سیاست را قطع کنند.
از جمله این تلاشها، طرح مسئله ایست بنام «علمانیت» (3) که بمعنی جدائی دین از سیاست است.بعد از سید جمال در کشور ـ های عربی و بخصوص در مصر افراد زیادی پیدا شدند که با تکیه بر قومیت و در لباس ملی گرائی، عربیزم، و پان عربیزم به تبلیغ فکر جدائی دین از سیاست پرداختند.اخیرا هم شاهد بودید که انور ـ سادات همین مسئله را باز بار دیگر مطرح کرد، انور سادات در نطقهای اخیرش بخصوص بر این نکته تأکید می‏کرد که دین مال مسجد است و باید کار خود را در آنجا انجام دهد، مذهب اصولا نباید کاری به مسائل سیاسی داشته باشد.
در جامعه ما نیز این مسائل زیاد مطرح شده بود بطوریکه مردم تقریبا آن را پذیرفته بودند، اما همه دیدیم که وقتی از زبان یک مرجع تقلید، از زبان کسی که مردم، با وسواس کوشش می‏کنند تا کوچکترین آداب مذهبی خود را با دستورهای او منطبق بکنند، در کمال صراحت بیان شد که دین از سیاست جدا نیست و به مردم خطاب شد که اگر از سیاست کشور دوری کرده‏اید، در واقع از دین دوری کرده‏اید، مردم چگونه به جنب و جوش افتادند و بنوعی بسیج عمومی اقدام کردند .و یا در نظر بگیرید که مسئله آزادی و آزادی خواهی در جامعه با شدت مطرح بود، با این حال چندان تأثیری در حال مردم نداشت.ولی وقتی همین مسئله از زبان رهبر مطرح شد، یعنی کسی که رهبر دینی و مذهبی است، مردم برای اولین بار دریافتند که آزادی یک موضوع صرفا سیاسی نیست، بلکه بالاتر از آن یک موضوع اسلامی است و این نکته روشن شد که یک نفر مسلمان باید آزاد زیست کند و باید آزادیخواه باشد.
در چند سال اخیر مسائلی در ایران بوجود آمد که از جنبه ـ های اقتصادی و سیاسی اهمیت چندانی نداشت، ولی از جنبه مذهبی آنهم از نظر شعائر مذهبی مهم بود و خود این مسائل در اوج دادن به نهضت نقش مؤثری داشتند.مثلا یکی از اشتباهات بسیار بزرگ عوامل رژیم این بود که بدلیل غرور فوق العاده‏ای که برایشان حاصل شده بود در اواخر سال 55 تصمیم گرفتند که تاریخ هجری را به تاریخ به اصطلاح شاهنشاهی تبدیل کنند.اینکه تاریخ هجری باشد یا شاهنشاهی، از نظر اقتصادی و سیاسی تأثیر چندانی در حال مردم نداشت.ولی همین مسئله بشدت عواطف مذهبی مردم را جریحه‏دار کرد و وسیله خوبی برای کوبیدن رژیم بدست رهبر داد.رهبر بلافاصله با طرح این شعار که چنین عملی دشمنی با پیغمبر و دشمنی با اسلام است و معادل است با قتل عام هزاران نفر از عزیزان این مردم، موفق شد در مردم عصیان ایجاد کند و از تحریک وجدان اسلامی آنها به بهترین نحو در جهت پیشبرد نهضت بهره‏برداری نماید.
بنابراین با بررسی مسئله رهبری و کیفیت و نحوه آن، و با در نظر گرفتن اینکه مردم در میان افراد زیادی که صلاحیت رهبری داشتند کدام رهبر را انتخاب کردند (4) و با بررسی و تحلیل مسیری که این رهبر طی کرد و اهرمهائی که روی آنها تکیه نمود و منطقی که به کاربرد، به این نتیجه روشن و آشکار میرسیم که نهضت ما واقعا یک نهضت اسلامی بوده است.با آنکه نهضت از سوئی خواهان عدالت بود و از سوئی دیگر در جستجوی آزادی و استقلال، ولی عدالت را در سایه اسلام میخواست و استقلال و آزادی را در پرتو اسلام جستجو میکرد، و به عبارت بهتر نهضت ما همه چیز را با رنگ و بوی اسلامی طلب میکرد این، همان جهت مورد خواست و میل ملت بود. (5)
تحلیل ماهیت این انقلاب از تحلیل رهبری انقلاب جدا نیست و این مسئله در ارتباط با مسئله خودیابی ملت ما مطرح میشود.باید پرسید که چه شد امام خمینی رهبر مطلق شد، آن چنان که حتی آنهائیکه از نظر ایده و هدف در قطب مخالف ایشان جای داشتند، چاره‏ای جز اذعان به رهبری ایشان نداشتند.چرا سخنان امام اینهمه موج میآفرید؟ چرا اعلامیه‏های ایشان با نبودن امکانات و وسائل و با بودن اختناقها و شکنجه‏ها و خطر مرگها به سرعت در سراسر کشور پخش میشد؟
بی‏شک از جان گذشتگی و مبارزه خستگی ناپذیر با ظلم و ظالم و دفاع سرسختانه از مظلوم، و صداقت و صراحت و شجاعت و سازش ناپذیری این رهبر در انتخاب او به مقام رهبری نقش داشته است، اما مطلب اساسی چیز دیگری است، و آن اینکه ندای امام خمینی از قلب فرهنگ و از اعماق تاریخ و از ژرفای روح این ملت برمیخاست، مردمیکه در طول چهارده قرن حماسه محمد، علی، زهرا، حسین، زینب، سلمان، ابو ذر...و صدها هزار زن و مرد دیگر را شنیده بودند و این حماسه‏ها با روحشان عجین شده بود، بار دیگر همان ندای آشنا را از حلقوم این مرد شنیدند .علی را و حسین را در چهره او دیدند، او را آینه تمام نمای فرهنگ خود که تحقیر شده بود، تشخیص دادند.

امام خمینی چه کرد؟

پی نوشت :

1ـ ...مثلا اگر مسئله وارد کردن تضادهای طبقاتی در خود آگاهی‏مردم و یا مفاهیمی نظیر آزادیخواهی و عدالت طلبی با معیارهای مکاتب شرق‏و غرب از طرف ایشان عرضه می‏گردید، بازتابی در جامعه ما نمی‏داشت.حال‏آنکه ایشان همین مفاهیم را با معیارهای اسلامی و با استفاده از فرهنگ‏بارور اسلامی به جامعه عرضه کرد و جامعه نیز با حسن تلقی با آنها برخورد نمود .
2ـ لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا (نساء ـ 141)
خدا هرگز برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط باز نخواهد نمود.
3ـ این کلمه ترجمه لغت«~ Secularism ~»است.
4ـ و به خصوص باید توجه داشت که این رهبر زوری نداشت تا بخواهد خود را بر مردم تحمیل کند و کسی نیز او را منصوب نکرد و او خود را کاندیدا نکرده بود، بلکه انتخابش بطور طبیعی و خودبخود صورت گرفت.
5ـ یک نمونه ذکر کنم، دوستی دارم که در تمام زندگیش همواره در حال مبارزه با رژیم بوده است و در این زمینه از بذل جان و مال واقعا دریغ نداشته.او بدلیل روحیه خاصش، نسبت به مجاهدین که آنها هم موضعی مخالف رژیم داشتند، علاقه و گرایش عجیبی داشت.بعد از اینکه جریان به اصطلاح اپورتونیستی سازمان مجاهدین پیش آمد، من به شدت نگران حال‏این دوستم شدم.با خودم فکر کردم نکند که وقتی با این جریان برخوردمیکند بگوید اینکه اینها آمده‏اند و مارکسیست شده‏اند، مسئله مهمی نیست چون فعلا باید مبارزه کرد و مسئله مهم مبارزه است .اما بعد در جلسه‏ای که با او ملاقات کردم و نظرش را درباره مارکسیست شدن سازمان سؤال کردم، در جوابم جمله‏ای گفت که هرگز فراموش نمیکنم.گفت حقیقت این است که ما عدالت را هم در سایه خدا میخواهیم اگر بنا باشد عدالت باشد اما از نام‏خدا اثری نباشد.ما از چنین عدالتی بیزاریم.با چنین روحیه‏هائی بود
6ـ فلاسفه و حکما اصطلاحی دارند به نام استسباع که به فارسی آن را «شیرگیر» ترجمه کرده‏اند .
میگویند بعضی از حیوانات کوچک وقتی با حیوانات درنده‏ای روبرو میشوند ـ مثلا وقتی خرگوش با شیر مواجه میشود ـ حالت استسباع پیدا میکنند یعنی اراده فرار از آنها سلب میشود.قدرت تصمیم گیری را از دست میدهند.خودباخته و مفتون میشوند.نقطه مقابل استسباع، ایمان به خود پیدا کردن است.داستان آن صحابی فقیر را در زمان پیامبر (ص) شنیده‏اید که‏از شدت فقر نزد آنحضرت رفت تا درخواست کمک کند، پیامبر در میان جمع سخن میگفت، در ضمن صحبت اشاره کرد به اینکه اگر کسی از ما کمک بخواهد به او میدهیم، ولی هر کس بخدا توکل کند و تلاش شایسته نشان بدهد خدا به او کمک خواهد کرد.صحابی فقیر اینرا که شنید از محضر پیامبر بیرون آمد.روز بعد باز گرسنگی فشار آورد و این بار تصمیم گرفت که درخواست خود را با پیامبر در میان بگذارد.باز هم مثل روز گذشته پیامبر در میان جمع همان مسئله را مطرح کرد.مرد همانجا تصمیم گرفت که هر طوری شده کاری پیدا کند.به خانه برگشت و از همسایه‏ها مقداری طناب و تیشه امانت گرفت و به عزم هیزم کنی به بیابان رفت.تا چند روز متوالی این کار را ادامه داد تااینکه به تدریج درآمدی پیدا کرد و توانست زندگی خود را از سختی و عسرت‏بیرون بیاورد.بعد از مدتی دوباره به سراغ پیامبر رفت و پیامبر به او فرمود: گفتم اگر کسی از ما کمک بخواهد به او میدهیم، ولی طلب کمک از خدابهتر است و دیدی که خدا نیز دعوت تو را اجابت کرد و از فقر نجاتت داد. پیامبر به این ترتیب توانست او را به یاد نیرو و امکان و استعداد خودش بیاندازد، و از این طریق او را به حرکت و تلاش وادار کند .در مورد جوامع نیز همین وضع برقرار است.گاهی افراد ملتها در مقابل افراد ملل دیگر حالت خود باختگی و استسباع پیدا میکنند.ملت خود ما در دوران رژیم شاه چنین حالتی را داشت .ملتی که به حال استسباع میافتد تمام کرامتهای خود را فراموش میکند تا جائی که حتی به نوکری بیگانه و تقدیم کردن ثروتهای خود به او افتخار میکند.گاهی نیز ملتها ایمان به خود را بدست می‏آورند، تاریخ پیروزی ملتها، سرشار از این نمونه‏هاست.حماسه پرشور مردم وطن ما، در این زمینه شاهد بسیار خوبی است.ملت ما به همت و درایت امام خمینی‏توانست ایمان و اعتقاد به خود را دوباره بدست آورد و همین امر ضامن‏پیروزیش گردید.

اراده، آگاهى و اختيار، اساس پذيرشها و تعهدات انسانى، و فرهنگ، مولود و دامنه بروز آن در ميان جوامع مى‏باشد، [1]كه در شكل گيرى، تكامل و تعالي اجتماع مهمترين نقش را ايفا مى‏كند. به طورى كه تحولات و اصلاحات سرنوشت ساز، عموما ميراث رويكردهاى عظيم فرهنگى در مقياسى وسيع بوده، كه با بعثت و ظهور مصلحانى راستين و در راس آنان انبياء عظام صورت پذيرفته است.
اما بقاء و دوام اين اصلاحات همواره مشروط به تحقق دو شرط اساسى بوده است.
1- پويايى و كمال جويى رويكرد نوين، تا بتواند دستاوردها و ارزشهاى خود را منطبق با زمان به نسل جديد انتقال دهد و مريدان و حافظانى جوان تربيت كند.
2- پذيرا شدن نسل جديد و اصرار بر حفظ ميراث گذشته و قابليت و توفيق بهره‏مندى از سامانهاى امروزى در همه ابعاد.
كه اين خود مرهون انتقال صحيح ثمره تغييرات از نسل تحول يافته است كه هر چه دست نخورده‏تر به جمع وارث تحويل دهد. بى‏ترديد، تحقق شرايط فوق نتيجه فرهنگى است كه در تكوين انقلاب نقش داشته و بر ساختار نوين تأثير گذار بوده است. پس شرط دوام اصلاحات، تئوريزه شدن فرهنگ انقلاب براى آيندگان است.
اگر فرهنگ - دامنه بروز اراده و آگاهى انسان - را موجودى زنده و فعال، با قابليت رشد بدانيم و آنرا مايه حيات و حيثيت جوامع انسانى برشماريم، حفظ اين موجود، مربيان و دايه‏هايى دلسوز و دانا و خلاقى را مى‏طلبد تا با شناخت كافى، ضمن حفظ سلامت و طراوت آن، زمينه رشد و پويش آن را فراهم نمايند و او را از آفات و آلام احتمالى دور سازند. از اين روست كه مربيان برجسته بشرى از انبياء بزرگ تا رادمردان الهام يافته از آنان، همواره بيشترين تأمل و اصرار را بر راهبرى فكرى و تصحيح فرهنگ امتهاى خويش داشته‏اند، همانگونه كه كتب آسمانى و آثار فرهنگى هر دوران با همين هدف تنظيم و تبيين گرديده است. و مهم آنكه اين مصلحان فرهنگ ساز تنها به تكوين يك پيكر فرهنگى دل خوش نداشته بلكه همت والاى خويش را تا سر حد جان نثارى و شهادت بر سلامتى و پرورش جزء جزء آن فرهنگ صحيح و الهى مصروف داشته‏اند. اميرمؤمنان حضرت على (علیه السلام) كه خود از بزرگترين پرچمداران فرهنگ ساز بشرى است، تأثيرات رسالت عظيم رسول گرامى(صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام را اين گونه ارزيابى مى‏فرمايند كه:« ارسال سلسله رسولان الهى به حضرت‏محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) رسيد،... در حالى كه جهان عصر بعثت گرفتار مليت‏هاى پراكنده و خواسته‏هاي گوناگون بود و خداوند به وسيله رسول اكرم (ص) آنها را از ضلالت و گمراهى رهانيده و از جهالت و نادانى نجات‏داد.» [2]
اين هدف والا - تغييرات و اصلاحات فرهنگى - در قيام جهانى و خونين سيدالشهدا حسين‏بن‏على (علیهما السلام) نيز از اولين روزهاى قيام تا آخرين مرحله تكميلي به اسارت بزرگ بانوى كربلا حضرت زينب‏كبرى (سلام الله علیها) انجاميد، يعنى از اولين فرياد حسينى تا آخرين خطبه زينبى موج مى‏زند. « وَ بَذَلَ مَهَجَتهُ فيك لِيَستَنْقِذَ عِبادَكَ مِنَ الجَهالة و حَيْرةَ الضَلالَة» [3] « خدايا حسين (علیه السلام) خون دل خود را در راه تو نثار كرد تا بندگانت را از نادانى و حيرت و سرگردانى نجات بخشد.»
اين جديت وافر، اين اخلاص كامل و اين اهتمامِ قابل،انگيزه‏اى جز عظمت موضوع و تعهد اين بزرگان در قبال عهد اوليه با حضرت حق و پيوندى كه با امتهاى خويش داشته‏اند ندارد. خداوند نيز در قرآن كريم از اين تعهد و پيامبران الهى و وارثان آنان ياد مى‏كند. « و اذ اخذنن النبيين ميثاقهم و منك و من نوح و ابراهيم و موسى و عيسى ابن مريم و اخذنا منهم ميثاقا غليظا» [4]
آرى انسانهاى فرهيخته و استواران ميدان علم و عمل و مصلحان پا در ركاب تاريخ نيز كه همان وارثان راستين پيامبران الهى‏اند بر سر عهد خود صادق ماندند و همت و توان خويش را در قالب قيام ظاهرى يا تلاش مخفى در طبق اخلاص گذاردند. « مِنَ المؤمنينَ ِرجالٌ صََدَقوا ما عاهَدُوا اللَّه عَليه فَمِنهم مَن قَضى نَحْبه و مِنهم مَن يَنتَظر و ما بدّلوا تبديلا» [5]
انقلاب كبير اسلامى كه بيشترين تحول را در عرصه انديشه، ايمان و اخلاق مردم بر جاى گذارد، چنان دشمنان را مات و مبهوت در تشخيص عوامل ظهورش، به ريشه يابى و گمانه زنى واداشته بود كه سالها سر در گم سرگردان با حمله نظامى، تحريم اقتصادى، ترورها و تبليغات ياس آور، سعى جدى در دور كردن مردم از انقلاب و مأيوس نمودن آنها از ثمراتش داشتند. لكن تيزبينى رهبران و بيدارى و ايمان‏مردم، وحدت و عشق ميان امام و امت، باطل‏السحر پيشگوئيها و شيطنتهاى آنان شد.
در اين ميان عرصه‏اى كه به جولان دشمن تا حدى پاسخ نسبى داد، عرصه فرهنگ بود كه با فرمول قديمى و كيد كهنه استعمار به عقبه فرهنگى و اخلاقى مردم يورش برده و با سست نمودن پايه‏هاى ارزشى و بنيانهاى معنوى و تكيه‏گاههاى رفتارى آنان، زمينه را براى بروز بعضى از پذيرش‏ها به ويژه در نسل جوان فراهم آورد. خمينى كبير(رحمت الله علیه ) كه نقد عمر بر سر آزادى و عظمت اسلام و مسلمين گذارد، سر لوحه قيام خويش را « اصلاحات فرهنگى»، «آزادى انديشه» و « تعالى بينش» مردم قرار داد، بنيان و بناى نظام جمهورى اسلامى را كه ثمره همه تلاشهايش بود بر فرهنگ غنى و اصلاح گرايانه اسلام ناب محمدى (صلی الله علیه و آله و سلم) نهاد و تا آخر بر آن پاى فشرد. او فرهنگ را مبدا همه خوشبختى‏ها و بدبختى‏هاى ملت [6]مى‏دانست و صلاح و فساد ملت و كشور را برخاسته از صلاح و فساد فرهنگ بر مى‏شمرد. فرهنگ شاهنشاهى را سراسر وابسته و استعمارى ديد و با تمام وجود با آن مقابله كرد و مردم را نسبت به مظاهر اين تمدن قهقرايى آگاهى بخشيد.
و امروز امام المسلمين، خامنه‏اى كبير (مد ظله العالی)، مصلحى ديگر از تبار انبياء، بر آن ميثاق ايستاده و عهد ديرين اسلاف را برمى خواند و از سر تكليف، امت خداجوى را بر طريق هدايت دعوت مى‏كند. مدار و محور امامت آن راد مرد الهى نيز تثبيت همان فرهنگ و مقابله همه جانبه با فرهنگهاى الحادى و كفر آميز بشرى است. رهبرىِ نبوىِ او گرچه بر ابعاد گوناگون فقهى، سياسى، تربيتى، اقتصادى، نظامى و همه امور مسلمين نظارت دارد، اما آنچه بيش از هر امر بر تارك زعامتش مى‏درخشد، توصيه‏ها، تأكيدات و فرامين ارزشمند و در يك كلام ولايت مقتدرانه آن حضرت بر فرهنگ عمومى جامعه و حاكميت ارزشهاى اسلامى بر زندگى فردى و اجتماعى امت است.
هدايتهاى فكرى ايشان در طول بیست سال رهبرى مستقيم، راهى الهى - تربيتى گشوده و من ضمن ارائه خطوط كلى حركت، به فراخور زمان، ضعفها، نقصها و نارساييهاى فرهنگى را شناسايى نموده و مدبرانه راه صحيح و عمل سزاوار را تعيين كرده است، و چون ديده بانى خبير و بصير، قلمرو فرهنگى جامعه را سراسر پاس داشته و قبل از آنكه دشمن سنگرى را نشانه رود هشدار داده، و او را تعقيب نموده است. آنچه در مجموعه راهبريهاى فرهنگى آن خبير فرزانه قابل تأمل مى‏باشد « منشور اصلاحى» است كه از متن اسلام برآمده و بر صراط مستقيم ره مى‏پويد. جامع اين فرامين كه يادآور « قرائت وحى نبوى» و « بازخوانى كلام علوى» است، گاه بر منبر خطابه، گاه بر سرير قلم، گاه در مقام تشويق و گاه از سر نصيحت و تنبيه، نبض حساس فرهنگ جامعه اسلامى را در دست داشته و در فراز و فرود جريانات، موج خيز و موج شكن است.
برخى ويژگيهاى منشور « اصلاحات فرهنگى» معظم له را مى‏توان در موارد زير برشمرد.
1 - تشخيص به موقع ضعفها و خللهاى فرهنگى؛
2 - جامع نگرى و عنايت به همه جوانب؛
3- آينده نگرى و شناسايى اهداف و تاكتيكهاى دشمن؛
4- ارائه طريق و نشان دادن سير اصلاح و مسير مبارزه؛
5- پافشارى بر اصول و حفظ حدود الهى؛
6- تكيه بر ارزشها و حركت بر مدار اسلام ناب محمدى (صلی الله علیه و آله و سلم)
7- موضوع شناسى؛
8- كلام شناسى؛
9- زمان شناسى؛
10- مخاطب شناسى؛
11- همسويى و الگو گيرى از برترين منابع هدايتى (قرآن و مكاتب انبياء : و عبرتهاى تاريخى)؛
12- استفاده از مؤثرترين روشهاى نقد و موعظه. اما آنچه در اينجا بدان خواهيم پرداخت، تبيينى است اجمالى از نظارت دقيق و بصيرت تام ايشان، كه جا به جا نيات پليد و مقاصد شوم و كمينهاى جديد دشمنان را رصد نموده و مردم و مسئولين را از آن بيدارى مى‏دهند. مقام معظم رهبرى از ابتداى تصدى ولايت و رهبرى، بيش از هر چيز بر حفظ و حراست از ايمان و اعتقاد و پايگاههاى فكرى مردم دغدغه و اصرار داشتند. و چنين فرمودند:
« ما از اول گفته‏ايم كه واجهه انقلاب - يعنى آن بخش نمادين و چهره بيرونى انقلاب چهره فرهنگى است. سياست ما هم مقهور فرهنگ ماست. ما كه نخواستيم ديانتمان را از سياست جدا كنيم. فرهنگ ما، ساخته شده تاريخ و مكتب و انقلاب ماست» [7]
«تمدن بالفعل اگر پشتيبان‏هاى فرهنگى و تضمين كننده‏هاى فرهنگى دنبالش نباشد از بين مى‏رود. سقوط و زوال تمدن‏ها چگونه است؟ ضعف عامل فرهنگى است. تأثير فرهنگ و نقش و سهم فرهنگ به اعتقاد من اين است.» [8]
آنچه در پى مى‏آوريم، گزيده‏هايى از بيانات ارزشمند و پيامهاى گرانقدر آن فرزانه كبير است كه در عرصه تثبيت فرهنگ اسلامى و ترغيب همگان بر پاسدارى از آن، همچنين شناسايى دشمنان اسلام وراهزنان فكرى مردم و معرفى به موقع آنان، تنظيم شده است. و بر آنيم تا خوانندگان را به طرح تربيتى متقن و همه جانبه آن عزيز آگاه، توجه دهيم.
سير هدايتى رهبر معظم انقلاب در بخش وسيعى شامل برنامه‏هاى دقيق فرهنگى است كه با طرح سياستها و برنامه‏هاى مؤثر، گاه سعى در آگاهى بخشى و تعليم جامعه دارند و گاه به اصلاح آگاهيها و دانستنيهاى موجود و مرسوم مى‏پردازند و در فرازهايى ديگر از اين هدايت،با تيز بينى و بصيرت فرهنگى، چون ديده بانى آگاه، وضعيت قرار و نقشه‏هاى در دست اجراى دشمن را پيش بينى كرده و به موقع هشدارهاى لازم را به مسئولين امر و مردم مى‏دهند. اين است كه گاه دعوتى عام براى احياى « فريضه امر به معروف و ى از منكر» دارند. گاه همگان را بر پايبندى به معنويات، توجه به خدا و اخلاص در عمل سفارش مى‏كنند. گاه همگان را بر رعايت نكات خاص اخلاقى و حقوقى نظير « وجدان كارى و انضباط اجتماعى» فرا مى‏خوانند. گاه مردم و مسئولين را بر « عبرت‏گيرى از جريانات تاريخى نظير واقعه عبرت‏انگيز عاشورا» تنبّه مى‏دهند و بر پند گيرى عوام و خواص از آن هشدار مى‏دهند و گاه مرز هاي « خودى و غير خودى» را براى مسدود شدن نفوذ غريبه‏ها روشن مى‏سازند و در اين مسير به تناسب، الگوهاى رفتارى و اعتقادى تاريخ اسلامى را همچون وجود بى‏نظير رسول‏گرامى اسلام (ص) و ائمه‏هدى عليهم السلام : و بزرگوارانى كه در رشد و تعالى و كمال بشرى مؤثر بوده‏اند، را به مردم و مسئولين معرفى و نكات پنهان از ذهن جامعه را مطرح و ترسيم مى‏نمايند. ايشان در همه اين فرازها همواره مردم را به حق محورى و تكليف مدارى، همچنين فراگيرى دانش و كسب مهارتهاى لازم و علوم روز تشويق مى‏نمايند. علاوه بر اين، معرفى اسلام ناب و آگاهى بخشى از فرهنگ انقلاب، همچنين نشان دادن ردپاى دشمنان و سياستهاى استكبارى آنان در مجموعه بيانات و فرمايشات ايشان فرازى ثابت و جايگاهى هميشگى دارد. از اين روست كه توطئه وسيع «شبيخون فرهنگى» يا سوء استفاده از شعارها و ارزشهايى چون « آزادى» ، « روشنفكرى»، «اصلاحات» و ديگر گريزگاههاى فرهنگى، به موقع از سوى ايشان شناسايى و به مردم معرفى مى‏شود.مجموعه حاضر، كه به كنكاشى نه چندان تام بلكه با دقتى قابل توجه بر فرمايشات و پيامهاى معظم له در طول يازده سال رهبرى مقتدرانه ايشان تهيه گرديده، در پى بيان ساختار نظارتى آن مقام معظم بر عرصه فرهنگى جامعه بوده است. و بنابر اينكه تربيت و فراهم آوردن زمينه هر رشدى را مبتنى بر دو عامل « ايجاد مقتضى» و « رفع مانع» بدانيم اين مطالب در دوبخش:
1- سياستها و برنامه‏هاى فرهنگى؛
2- ديده بانى و بصيرت فرهنگى، تنظيم يافته.
بخش اول شامل دو فصل:
الف - آگاهى بخشى؛
ب-اصلاح فرهنگى.
و بخش دوم شامل دو فصل: الف – دشمن شناسى و معرفى فرهنگ استكبارى؛
ب - آفت شناسى فرهنگى مى‏باشند. كه طى اين فصول بيانات معظم‏له به عناوينى چند دسته بندى شده و تحت هر عنوان به چند مطلب محدود از ايشان اشاره گرديده و جهت انتظام يافتن و ايجاد نظم فكرى با جملاتي سعى در عطف بيانات به يكديگر شده است.

سياستها و برنامه‏هاى فرهنگى

1- معرفى اسلام ناب

آيات الهى، برترين اصلاح گر

اسلام ناب، مدرسه انقلاب

تنها عامل نجات بشر

2- معرفى فرهنگ انقلاب

فرهنگ مستقل

اسلاميت تنها دليل مقابله

راه، همسو با هدف

اسلام دينى فراتر از مرزها

كينه ديرينه

هنر ايمان اسلامى

ايمان مردم ضمانت نامه پيروزى

مردم جنود رحمان و صاحبان انقلاب

نظام اسلامى متكى به مردم

خودكفايى با همت مردم

3 - معرفى الگوها

تجسم آيات قرآن

سرمشق نورانى

مصداق لطف حق

وديعه خدا

اسلام ناب مجسم

پی نوشت:

[1] ترجمان كلام مقام معظم رهبرى، همين مقاله، ذيل عنوان فرهنگ مستقل.
[2] (الى ان بعث اللَّه سبحانه محمدا ....9فهدا هم به من الضلالة و أنقذهم بمكانه من الجهالة)، نهج‏البلاغه، خطبه اول
[3] زيارت اربعين، مفاتيح الجنان
[4] احزاب , 7
[5] احزاب , 23
[6] بيانات امام خمينى (ره ) پس از فاجعه كشتار نوزدهم دى ماه 1356
[7] حديث ولايت، جلد 7ص ، 3/2/1370
[8] در محضر ولايت، دبيرخانه شوراى عالى انقلاب فرهنگى، ص 129 ، 29/9/1373
[9] حديث ولايت، جلد 6 ، ص 233
[10] حديث ولايت، ج 4 ، ص 249 ، 10/3/1369
[11] روزنامه جمهوري اسلامي ، 31/6/1374
[12] فرمايشات مقام معظم رهبرى در ديدار با مردم تربت جام، 1378
[13] حديث ولايت ، ج5 ، ص 287
[14] روزنامه جمهوري اسلامي ، 20/4/1374
[15] حديث ولايت ، ج 4 ، 10/1/1369
[16] همان
[17] حديث ولايت ، ج 2 ، 5/7/1368
[18] حديث ولايت ، ج 4 ، ص 246 ، 10/3/1369
[19] همان ، ص 278 ، 23/4/1368
[20] حديث ولايت ، ج 1 ، ص 231 ، 23/4/1368
[21] حديث ولايت ، ج5 ، ص 177
[22] انفال ، 24
[23] حديث ولايت ، ج 7 ، 29/1/1370
[24] حديث ولايت ، ج 6 ، ص 18 ، 5/9/1369
[25] حديث ولايت ، ج 1 ، ص 220 ، 14/4/1368
[26] حديث ولايت ، ج 4 ، ص 220 ، 4/3/1369
[27] حديث ولايت ، ج 6 ، ص 260 ، 1/12/1369
[28] حديث ولايت ، ج 2 ، ص 280
[29] سخنرانى مقام معظم رهبرى در ديدار با فرزندان ممتاز شاهد، 13/6/1370
[30] بيانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع 200هزار نفرى جوانان ، 1/2/1379
[31] حديث ولايت ، ج 4 ، ص 247 ، 10/3/1369
[32] حديث ولايت ، ج 6 ، ص 48 ، 14/9/1369
[33] حديث ولايت ، ج 4 ، ص 263 ، 10/3/1369
[34] همان ، ص 259
[35] حديث ولايت ، ج 4 ، ص 264 ، 10/3/1369
[36] حديث ولايت ، ج 6 ، ص 48 ، 14/9/1369
[37] همان ، ص 229 ، 7/3/1369
[38] همان ، ص 145 ، 17/ 10/ 1369
[39] حديث ولايت، ج 2 ، ص 224 ، 24/7/ 1368
[40] حديث ولايت، ج 6 ، ص 197 ، 10/11/1369
[41] همان، ص 198
[42] حديث ولايت، ج 6 ص 145 ، 17/10/1369
[43] حديث ولايت، ج 1 ، ص 7 ، 17/3/1368
[44] همان، ص 13 ، 18/3/1368
[45] حديث ولايت، جلد 4 ص 274 ،

منبع:balagh.net