روانشناسی مُدرن

خیلی از ما هنگامی که حس می کنیم کمی چاق شده ایم و اضافه وزن داریم سریعا به فکر چاره می افتیم تا وزن خود را کاهش دهیم . اما شاید هرگز فکر نکنیم که گناهان ما چقدر وزن دارد؟ تا چه وزنی نرمال است؟ و چه وزنی از آن ها ما را در بحران قرار خواهد داد؟

روحی که در هنگام خواب از بدن جدا می شود چگونه روحی است و آثار آن روح چیست؟ و زمانی که روح گرفته می شود چه علائمی دارد؟ زیرا در هنگام خواب هم تغییر چندانی در فرد ایجاد نمی شود و فقط قوای ادراکی و جسمی او ضعیف می شود؟

ما به فکر افتادیم که آن زن را از نزدیک ببینیم و برای دیدن آن زن زیبارو، بهانه ای جز معالجه ی مارگزیدگی وجود نداشت.

جوانی از همراهان ما که از شنیدن اوصاف آن زن، فریفته جمال وی شده بود تکه چوبی را از روی زمین برداشت و پای خود را با آن چوب به اندازه ای خراشید که خون آلود شد. سپس به عنوان درمان زخم مار به خانه ی آن زن رفتیم و او را از زیبایی مانند خورشید درخشان دیدیم.

آن جوان، خراش پای خود را نشان داد و گفت: این اثر نیش ماری است که ساعتی پیش مرا گزیده است و اکنون می خواهم که مرا مداوا کنی!

زن زیباروی نگاهی به خراش پای جوان انداخت و پس از معاینه گفت: این زخم مار نیست؛ ولی از چیزی که به ادرار مار آلوده بوده، خراش برداشته و این آلودگی بدن را مسموم کرده و علاج ناپذیر است و من این طور تشخیص می دهم که تا چند ساعت دیگر خواهی مرد.

جوان هوسران که از دیدن طبیب ماهروی، خود را باخته بود و همه چیز را فراموش کرده بود، ناگهان به خود آمد و تازه متوجه شد که در راه یک فکر شیطانی، چگونه جان خویش را در معرض خطر مرگ قرار داده است؛ اما دیگر کار از کار گذشته بود.

سرانجام وقتی خورشید به میان آسمان رسید ، جوان هوسران بر اثر مسمومیتی که از ناحیه ی چوب آلوده پیدا کرده بود دیده از جهان فرو بست و قربانی نگاه هوس آلود خود شد.

پاسخ: تشریع تمام مقررات آسمانی و قوانین الهی، بر اساس توانایی انسان است . آنجا که پای مشقت و رنج و زحمتِ خارج از قدرتِ آدمی در کار است ، قانونی وجود ندارد.

قرآن مجید در این زمینه دو بیان روشن دارد:

1 ـ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَج . (حج : 78)

خداوند برنامه سنگین و شاقّی در دین بر دوش شما نگذاشته است .

تکالیف ، هماهنگ با طبیعت و فطرت شماست و تمام مقررات الهی وسیله تکامل انسان در همه شؤون حیات و زمینه ساز خیر دنیا و آخرت برای زن و مرد است .

2 ـ " لا نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاّ وُسْعَها" .

هیچ انسانی را جز به اندازه توانایی و قدرتش تکلیف نمی کنیم

اگر در شبانه روز پنج نوبت نماز واجب است . اگر در طول سال یک ماه روزه واجب است . اگر از منافع کسی سالی یک بار خمس واجب است . همه و همه با توانایی و قدرت و روحیه انسان هماهنگ شده و از آنجا که حج در قدرت مالی و بدنی همگان نیست ، در مدت عمر یک بار بر افرادِ مستطیع واجب گردیده است . و چنانچه این استطاعت بار دیگر برای کسی که حج گزارده حاصل شود ، زیارت خانه خداوند بر او مستحب مؤکد است و وجوبی بر آن مستقرّ نیست .

شب قدر، بزرگترين ، شريف ترين ، پرارج ترين و پررمز و رازترين شبها در گردونه زمان است که قلم ها در وصفش مي شکنند و زبان ها در توصيفش قاصر و عقل و تدبيرها در فهم آن مبهوت و متحير مي مانند.شبي که به فرموده امام صادق (ع) قلب رمضان به شمار مي آيد. بهترين شب سال ، شب قدر است که خداوند در قرآن کريم آن را شبي پربرکت دانسته و ارزش آن را برتر از هزار ماه بيان مي کند.

شب قدر ، شبى است که قرآن به يکباره بر پيامبر اسلام نازل شده و در آن تقدير خلايق تعيين مي شود. گفته مي شود در اين شب فاصله زمين و آسمان به حداقل رسيده و دعاى بندگان مستجاب مى‏شود.

انسان هاي آگاه و هوشيار در اين شب ها ، با شب زنده داري و احيا ، روح را صفا داده و خود را براى درک سرنوشت ‏خوب آماده مي‌کنند.

توبه و استغفار، طلب خير دنيا و آخرت از خالق هستي، در شبي که سرنوشت انسان رقم مي خورد در آرامش بخشي به انسان گرفتار در زندگي پرتلاطم و ناآرام امروز بسيار مؤثر است.

در شب قدر مقدرات يکساله انسان ها تعيين مي شود ، در سوره دخان آيات 3 و 4 آمده است: انا انزلناه في ليلة مبارکة انا کنا منذرين فيها يفرق کل امر حکيم؛ ما اين کتاب مبين را در شبي پر برکت نازل کرديم و همواره انذار کننده بوده ايم، در آن شب که هر امري بر طبق حکمت خداوند تنظيم و تعيين مي گردد.

در اين شب اين فرصت در اختيار انسان ها قرار گرفته تا در سرنوشت خود سهيم بوده و بهترين ها را از خداوند متعال طلب کنند بنابراين در اين شب نبايد به امور متفرقه و دنيايي مشغول شده ، از پرداختن به سرنوشت خود غافل شويم.

هيچ شبي قدر و ارزش شب قدر را ندارد. اين شب شب نزول قرآن، شب فرود ملائکه و روح نيز نام گرفته است. شب‌زنده‌داري و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در اين شب، بسيار توصيه و تأکيد شده است.

شب هاي قدر فرصت مغتنم و باارزشي است براي بازگشت به خدا، توجه به خويشتن، توبه و استغفار براي کسب خيرات و برکات معنوي از درگاه خداوندگار هستي.

شب زنده داري، قرائت قرآن، خواندن دعاهايي چون افتتاح و جوشن کبير و سوره هايي نظير روم و دخان از جمله اعمال اين شب پرفيض هستند.

از اعمال ماه مبارک رمضان دعا است و ادعیه‌ای نیز برای این ماه مبارک سفارش شده است. چه بهتر که دعاهای مؤمنین در این ماه مبارک با شرط مذکور به جا آورده شود، تا انشا الله مستجاب شود.

از حضرت امام باقر علیه‌السلام این گونه روایت شده است: هر کس به سخن گوینده‌ای گوش فرا دهد او را بندگی کرده است، پس اگر ناطق از خدا بگوید شنونده، خداوند را بنده شده و اگر از شیطان و سخنان شیطانی بر زبانش جاری کند قطعاً بندگی شیطان کرده است.

از این آیه معلوم می‌شود که، تسلط افکار شیطان بر انسان تدریجی و لحظه به لحظه است نه دفعی و ناگهانی. تمایلات شیطانی، مقدماتی دارد که اسیران شهوت، کم‌کم در دامش گرفتار می‌آیند. زمزمه‌های دوستان ناباب، شرکت در محافل نامناسب، ترغیب تشویق آْلودگان، جملگی از عوامل تدریجی انحراف‌اند. شیطان، اول اندیشه گناه و نیات سوء خود را ماهرانه و پنهانی به قلب انسان القا می‌کند و کارهای زشت و پلید او را در نظرش زیبا جلوه می‌دهد و آوای خود را آرام آرام در گوش جانش سر می‌دهد، تا آن کسی را که آماده است به سراغ مطلوبش ببرد.
از آن جا که کار شیطان اغواگری و فریب است، باید زمینه‌ای مناسب برای نفوذ خویش داشته باشد. و این زمینه‌ها می‌تواند نقطه ضعف‌ها، حساسیت‌ها، محرومیت‌ها، عقده‌ها و به طور کلی صفات منفی باشد.
این کونه صفات، راه فعالیت و نفوذ قطعی را برای شیطان باز می‌گذارد و اسباب تسلط را برایش فراهم می‌آورد.
بنابراین، شهوات سرکش، خودخواهی‌ها، حب جاه و مقام، حب مال و منال، حسادت‌ها، رقابت‌ها، شهرت‌طلبی و افزون خواهی‌ها، عقده‌های حقارت و خودکم بینی‌ها، همگی از دام‌های خطرناک شیطان‌اند. هر کس راه این امراض روانی را ببندد، به دام شیطان نخواهد افتاد.
وسوسه‌های تدریجی شیطان، همانند میکرب‌های بیماری‌زا هستند که در همه جا وجود دارند. اما از نظر ابتلا، تنها آن گروه را مبتلا می‌سازند که بر اثر ضعف بنیه، قدرت مقاومت در برابر میکروب را ندارند. قرآن، استیلا و تسلط شیطان را تنها بر کسانی می‌داند که او را دوست خود گرفته‌اند و به اغوا و فریب شیطان برای خدای یکتا شرک آورده‌اند.
انسان در هر مرحله از ایمان، یا در هر سن و سالی که باشد، گاه گاه احساس می‌کند که نیروی توانمندی از درون، او را به سوی گناهی می‌خواند، که این گونه حالات بیش‌تر در سال‌های جوانی خودنمایی می‌کند. در چنین حالتی، آدمی دچار وسوه‌های شیطانی گردیده و با مختصر غفلتی، ممکن است دچار لغزش شود. در این شرایط تنها راه نجات این است که انسان از قدرت پنهان الهی مدد جوید و از درگاه خداوند بخواهد تا در کنف حمایت خود، او را از شر شیطان و نفس اماره نجات دهد. خودش هم باید دقت کند که هرگز با شیطان و شیطان‌صفتان یار و دمساز نشود و از شر آن‌ها پیوسته خود را دور نگه دارد.

حجاب تنها یك دستورالعمل دینی و وظیفه شرعی برای زنان مسلمان نیست، بلكه از ضرورت های اجتماعی جوامع انسانی است كه با وجود آن منافع و تاثیرات شگرفی در جامعه پدیدار شده و عدم رعایت آن، زیان ها و آثار مخربی در فرهنگ عمومی اجتماع و حتی اقتصاد و سیاست بر جای گذاشته است.

اندازه مسافت شرعی و حد ترخص

«مسافت شرعی» و «حد ترخص» دو عنوان فقهی هستند که احکام خاص خود را دارند. مانند این که اگر روزه داری به قصد رسیدن یا عبور از مسافت شرعی از حد ترخص گذشت(1) حکم روزه از او برداشته شده و روزه‌اش باطل می شود و احکام مهم دیگری که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.

واژه حجاب و مشتقّات آن، هفت بار در قرآن کریم تکرار شده و در تمام موارد، به معنای پرده و مانع است.

آیات متعدد قرآن، حجاب از حدود الهی است و کسی که به این مسئله توجهی ندارد و آن را رعایت نمی‌کند در حقیقت به قرآن و اولیاء خدا دهن کجی می‌کند.

واجبات الهى، پیرو مصالح و منافعى است که مکلف با انجام آنها، به آن مصالح و منافع دست مى یابد و زمینه رشد معنوى و کمال او فراهم مى گردد. در این میان بسیارى از مصالح و منافع عبادات بر بندگان مخفى و پوشیده است; از این رو دسترسى به علت اصلى و منحصر به فرد احکام میسر نیست، هر چند با استفاده از آیات و روایات به بعضى از علتها و حکمتهاى احکام به دست مى آید.

بنابراین آنچه در پاسخ پرسش فوق مى توان گفت این است که:

۱ ـ روزه: روح تقوا و پرهیزگارى را در انسان پرورش مى دهد و مایه پاکى درون مى گردد:

“کُتِبَ عَلَیْکُم الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقوُنَ” ([۱][۱])

«روزه بر شما نوشته شد همان گونه که بر کسانى که قبل از شما بوده اند نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»

۲ـ روزه: تحمل گرسنگى و تشنگى زودگذر است و پاداش آن ایمنى از آتش جهنم و برخوردارى از بهشت و نعمت هاى بى انتهاى الهى و سیراب شدن همیشگى مى باشد. پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) مى فرماید:

“اِنَّ فِى الْجَنَّةِ باباً یُقالُ لَهُ الرَّیانُ یَدْخُلُ مِنْهُ الصّائِموُنَ یَوْمَ القِیامَةِ”([۲][۲])

«در بهشت درى است به نام «ریّان» (سیراب شدن) که فقط روزه داران از آن وارد بهشت مى شوند.»

۳ـ روزه: موجب وسعت رزق و رفع فقر و تنگدستى مى شود; چنانکه شخصى خدمت امام کاظم(علیه السلام) شرفیاب شد و عرض کرد: یابن رسول الله فقیر و تنگدست هستم. حضرت فرمود: “صُمْ وَ تَصَدّق” «روزه بگیر و صدقه بده.»([۳][۳])

۴ـ روزه: از نظر بهداشتى مایه صحت و سلامت بدن مى باشد. چنانکه رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) مى فرماید: «صوُمُوا تَصِحّوُا»([۴][۴]) «روزه بگیرید تا سلامت باشید.» امروزه در طب ثابت شده است که بسیارى از امراض از قبیل مرض قند، بیمارى هاى پوستى، کلیوى، چربى خون با امساک و روزه درمان مى شود.

۵ـ روزه: از بعد اخلاقى، غرایز را تعدیل و روح انسان را شفاف و پاک و اراده او را قوى مى سازد.

۶ـ روزه: از بعد اجتماعى موجب توجه و احسان به دیگران مى شود; چه اینکه رنج گرسنگى و تشنگى روزه دار ثروتمند را متوجه مستمندان و نیازمندان مى نماید.

۷ـ روزه: موجب مى شود تا روزه دار هنگام ملاقات پروردگار خشنود و خرسند باشد. پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:

“لِلصّائمِ فَرحَتانِ، حینَ یُفْطِرُ و حینَ یَلْقى ربَّهُ”([۵][۵])

«براى شخص روزه دار دو شادى است، یکى هنگامى که افطار مى کند و دیگرى هنگامى که پروردگارش را ملاقات کند.»

[1][1]- سوره بقره آیه ۱۸۴٫

[۲][۲]- صحیح بخارى، کتاب الصوم، باب الریان للصائمین.

[۳][۳]- وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۹۸ ـ کتاب الصوم

[۴][۴]- بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۲۵۵

[۵][۵] – کنزالعمال، ج ۸ ، ص ۴۴۸ حدیث ۲۳۵۹۳ .

از خوشبختي مي‌ترسم. وقتي تمام تلاشم را مي‌كنم تا به آنچه دوست دارم دست پيدا كنم يك دفعه يك كاري از من سر مي‌زند كه جلوي موفقيتم را بگيرد.

چند وقت پيش براي پيدا كردن كار به يك موسسه رفتم. شرايط حقوق و ساعت كاري آنها خيلي خوب بود اما يك نرم افزار بود كه من با آن آشنايي نداشتم. به آنها نگفتم كه آن را بلد نيستم. يك هفته تا جواب نهايي شركت، مصاحبه و آزمايش عملي زمان داشتم.

حالا که عبادتی کرده‌ایم از خودمان مطمئن نباشیم؛ چون ممکن است همین اطمینان، عبادتمان را خراب کند و لحظه‌ای دیگر هم لحظه مرگمان باشد و فرصت نکنیم عبادت تازه‌ای را برای خودمان ذخیره کنیم.

یکی از بدترین شیوه‌های عذاب خدا در قیامت، بر سر آدم دانایی می‌آید که مردم را به عبادت سفارش می‌کرده و عبادت خودش را از آنان با ارزش‌تر می‌دانسته.

اخیراً با sms یا ایمیل اذکاری ارسال می‌کنند که مثلاً 8 یا 9 بار بگویید و برای 8 یا 9 نفر بفرستید، 9 روز دیگر یک خبر خوش می‌شنوید و اگر انجام ندهید یک بلا می‌بینید؟ آیا صحت دارد؟