در
سنت ما ايرانيان، رفتارهايي كه به ازدواج يك زوج ختم مي‌شود آداب و سنني
دارد كه به مرور زمان شكل مدرن‌تري به خود گرفته است. بله‌برون، بخش مهمي
از مراحل سنتي عروسي ايراني است كه مراسم آن معمولا پس از مرحله خواستگاري و
پيش از عقدكنان برگزار مي‌شود.
در فرهنگ و قوميت‌هاي
مختلف ايران، مراسم بله‌برون نام‌هاي متفاوتي دارد. در تهران به اين مراسم
بله‌بري يا بله‌برون يا خرج‌بري مي‌گويند. مردم گيل و ديلم به اين مراسم
صورت هَگيري (صورت گرفتن) يا ثبت هَگيري (ثبت گرفتن) مي‌گويند. خراساني‌ها
به بله‌برون جواب استني (جواب استاندن يا جواب‌گرفتن ) يا كفش پاكني (كفش
به پا‌كردن) مي‌گويند. در شاهرود حرف تمام‌كردن و در كازرون شرط‌كنان نام
دارد.
بنا بر عرف و سنت‌هاي
اجتماعي، اين گردهمايي به قصد قطعي‌كردن پيوند دختر و پسر و تعيين شرايط
مادي و معنوي ازدواج مانند تعيين مهريه، شيربها، چگونگي برگزاري مراسم
ازدواج، ميزان جهيزيه و... است كه البته بنا بر عقايد و رسوم خانواده‌ها
متفاوت است.
مهربرون يا خرج‌برون يكي
از مراسم قديمي در ايران است كه برخلاف آنچه امروزه مي‌بينيم، اين مجلس
يك مجلس مردانه بوده كه در آن مهريه و شيربهاي عروس توسط بزرگان دو طرف
تعيين مي‌شده است. نوع زنانه اين مجلس را بله‌بران مي‌گفتند كه در واقع
مراسم كسب موافقت خانواده‌ها درباره جزئيات ازدواج بوده است. معمولا در
قسمت مردانه پس از كسب توافق، پدر عروس يا يكي از بزرگان فاميل عروس با
شكستن قند و پخش شيريني و متعاقب آن با كف زدن و فرستادن صلوات اين توافق
را اعلام مي‌كردند. به همين علت به اين مراسم شيريني‌خوران نيز مي‌گويند،
اما امروزه اين دو مراسم با هم يكي شده و در آن زنان و مردان با هم حضور
دارند. در آخر توافقات دو خانواده بر برگه‌اي با خط خوش نوشته مي‌شد و
داماد زير اين قباله را امضا مي‌كرد و متعهد مي‌شد به آن پايبند باشد. ديگر
بزرگان جمع نيز با امضاي خود آن قباله را گواهي مي‌كردند كه اين رسم
امروزه نيز همچنان پابرجاست.
طبق رسوم، خانواده داماد در اين شب هدايايي نيز با خود همراه مي‌برند كه به شرح ذيل است:
گل، نماد مهر و محبت و
توجه داماد ها و خانواده وي به عروس و شيريني (كه البته امروزه بيشتر به
جاي شيريني از كيك استفاده مي‌شود) نمادي از شيرين كامي و آرزوي وصلتي
شيرين است. همچنين براي جلب رضايت عروس و خانواده او هداياي ديگري نيز از
طرف داماد پيشكش مي‌شود كه شامل پارچه پيراهني و يك انگشتر است كه از آن به
عنوان انگشتر نشان ياد مي‌شود. برخي خانواده‌ها نيز به جاي پارچه پيراهني
از پارچه چادري يا هر دو استفاده مي‌كنند. بديهي است چادر نبايد مشكي باشد.
امروزه به جاي پارچه از لباس آماده نيز استفاده مي‌شود. كله‌قند نيز كه
نماد بركت و شيرين‌كامي است، يكي از اجزاي اصلي مراسم بله‌برون است كه به
دلخواه مي‌تواند يك يا دو عدد باشد. پس از گرفتن بله از عروس و خانواده او،
يكي از بزرگان كله‌قند را با قند‌شكن يا با زدن دو كله‌قند به هم از وسط
مي‌شكند. در قديم خانواده‌هاي متمول كله‌قند را داخل ترمه مي‌گذاشتند و به
عروس هديه مي‌كردند.
ابتدا از تزئين كله‌قند
شروع مي‌كنيم كه اصيل‌ترين جزء مراسم بله‌بران است. تزئين‌هاي گوناگوني
مي‌توان روي كله‌قند انجام داد كه اين هفته دو نمونه از آن را آموزش خواهيم
داد.
منبع:جام جم
