روانشناسی مُدرن

بعد از دو سالگي مهدي تصميم گرفتم سركار بروم و من هم بشوم يكي از مادران شاغل. جايي را پيدا كردم كه ماهي 350 هزار تومان مي‌دادند تا آشپزي كنم، اما راهش دور بود.

راه دور از يك طرف و دلتنگي خودم و مهدي دو ساله‌ام از طرف ديگر كار را سخت كرده است. چند ماه است مي‌روم و مي‌آيم. صدهزار تومان در همين رفت و آمد‌ها خرج مي‌شود و مي‌ماند 250 هزار تومان آن را وقتي روي پول همسرم مي‌گذارم تازه كمي زندگي راحت‌تر مي‌شود، اما نمي‌دانم اين اندكي راحتي به مشكلات فراوانش مي‌ارزد يا نه. بتازگي پسر كوچولوي من شب‌ها از خواب مي‌پرد و به من مي‌چسبد و مي‌گويد مامان! نرو.

صبح‌ها كه به خانه مادرم مي‌روم تا او را بسپارم گريه مي‌كند و به پايم مي‌چسبد. دلم برايش مي‌سوزد. انگار قلبم دوپاره شده است. از يكسو ناچاري زندگي راهي برايم نمي‌گذارد و از سوي ديگر دلم به حال تنها فرزندم كه در اين ميان دارد​ قرباني مي‌شود مي‌سوزد. كاش مي‌توانستم در خانه كاري كنم و پول در بياورم تا از بچه‌ام جدا نشوم. نمي‌دانم اين دوري‌ها چه اثري روي او خواهد گذاشت.

اين بخشي از صحبت‌هاي مريم ـ ع است كه با يك روان‌شناس خانواده مطرح كرده است.

او در وضع بدي به سر مي‌برد و ناچاري و تنگناي اقتصادي به كار وادارش كرده و با اين وضع واقعا نمي‌توانيم به او توصيه كنيم كار را ترك كند، اما به او و تمام مادران شاغلي كه كودكي خردسال دارند بايد بگويم اگر نمي‌توانيد تمام وقت براي بچه‌هاي خود مادري كنيد سعي كنيد همان ساعاتي كه در اختيار كودكتان هستيد بهترين مادر دنيا باشيد. او را در آغوش بكشيد و ببوسيد. نوازش كنيد و به خواسته‌ها و حرف‌هايش گوش كنيد. ترس از فقدان والدين يكي از ترس‌هاي طبيعي كودكان است. كودكاني كه مادران آنها شاغل هستند و صبح از منزل بيرون مي‌روند، هميشه مي‌ترسند كه در پايان روز مادر خود را نبينند.

تماس بدني مادر و كودك يكي از راه‌‌هايي است كه باعث آرامش روحي و رشد كودك مي‌شود.

براي كودكي كه دوري شما را تحمل كرده و هر لحظه ترسيده كه هرگز برنگرديد هيچ چيز مهمتر از دامن پر مهر شما نيست.

اگر كميت مادري را نمي‌توانيد افزايش دهيد، كيفيت آن را بالا ببريد.

نتايج يك پژوهش جديد نيز نشان داده است زناني كه كار پاره وقت دارند، فرزندانشان سالم‌تر هستند.

همچنين يك مطالعه بيست ساله و گسترده روي 89 هزار كودك بين 7 تا 17 سال در آمريكا نشان مي‌دهد بچه‌هايي كه مادران‌ آنها بيرون از خانه كار مي‌كنند، دو برابر بيشتر از كودكاني كه مادران‌ آنها خانه‌دار هستند، دچار حملات آسم، بستري‌ شدن شبانه و جراحات و مسموميت‌ها مي‌شوند.

محدوديت وقت مادران شاغل ممكن است نظارت يا مراقبت آنان را در مورد كودكان خود كاهش دهد.

هرچه سن ازدواج زوجين بالا مي‌رود مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها مسن‌تر مي‌شوند و توانايي كمتري براي مراقبت از كودكاني كه به آنان سپرده مي‌شود، دارند. اين وضع موجب مي‌شود صدماتي كه در غياب والدين در منزل مادربزرگ و پدربزرگ‌‌ نيز به بچه وارد مي‌شود، افزايش يابد.

سلامت كودك تا حدودي تحت تاثير مدت زماني است كه صرف او مي‌شود. نظافت يا تهيه غذا كه معمولا مسئوليت اصلي مادر است، زمان كمتري براي مادر شاغل و رسيدگي به كودك باقي مي‌گذارد.

وقتي مادربزرگ از دست سيما كوچولو خسته مي‌شود، تلويزيون را روشن مي‌كند يا يك سي‌دي كارتون مي‌گذارد و سيما مثل مسخ‌شده‌ها به صفحه تلويزيون چشم مي‌دوزد. او فقط دو سال دارد و گاهي درست كنار تلويزيون مي‌ايستد تا برنامه‌ها را نگاه كند.

مادربزرگ گاهي حوصله نمي‌كند براي او غذاهاي مورد علاقه‌اش را درست كند و از آنجا كه سيما به شكلات علاقه خاصي دارد، به شكلات خوردن رو مي‌آورد.

پژوهش‌ها نشان مي‌دهد فرزندان مادران شاغل، تغذيه ناسالم و تحرك بدني كمي دارند.

محققان دريافتند كودكان مادران شاغل، در ميان وعده‌هاي غذايي خود، نوشيدني‌هاي شيرين بيشتري مي‌نوشيدند. همچنين اين كودكان حداقل دو ساعت در روز را به بازي با رايانه يا تماشاي تلويزيون مي‌گذراندند، در حالي كه كودكان مادران خانه‌دار كمتر از دو ساعت را صرف اين گونه فعاليت‌ها مي‌كردند.

احتمالا والدين به دليل كمبود وقت نمي‌توانند غذاهاي سالم و فرصت انجام فعاليت‌هاي بدني را براي فرزندان‌شان فراهم كنند.

اگر والدين‌تان به دليل كهولت سن نمي‌توانند بخوبي پذيراي كودكتان باشند و شما به دليل اشتغال نمي‌توانيد تمام وقت در خدمت فرزند خود باشيد، بهترين گزينه اين است كه از يك مهدكودك خوب كمك بگيريد.

البته تمام چيزهايي كه گفته شد دليل برآن نيست كه كودكان مادران خانه‌دار از رفتن به مهدكودك بي‌نيازند. مهدكودك علاوه بر كمكي كه به مادران شاغل مي‌كند به رشد ذهني و جسمي كودك نيز كمك مي‌كند.

كودكان مهدكودكي از نظر هوشي يا شناختي نسبت به كودكان غيرمهدكودكي در شرايط بهتري بسر مي‌برند. لازم به ذكر است كه تأثيرات مثبت مهد در رشد شناختي كودك بستگي به فراهم بودن شرايط آموزشي موجود در مهد يا تلاش مربيان در آموزش و رشد بيشتر جنبه‌هاي شناختي كودك دارد. ضمن آن‌كه حضور ساير كودكان نيز مي‌تواند اثرات چنين آموزش‌هايي را در ابعاد مختلف رشد شناختي و اجتماعي بيفزايد.

بتازگي دولت براي بهبود وضع مادران شاغل و كمك به تربيت فرزندان، طرح‌هايي‌ را در دست دارد كه به آنان اين امكان را مي‌دهد كه بدون از دست دادن كار خود بتوانند ساعات بيشتري را با فرزندان​شان بگذرانند.

پيشنهاد ساعت كار كمتر به ازاي داشتن فرزندان بيشتر، تخصيص ساعات بيشتري براي مرخصي شيردهي و امكان استفاده از كار نيمه وقت براي مادران داراي فرزندان زير هفت سال از جمله قول‌هايي است كه دولت وعده ابلاغ آن را به ادارات دولتي و واحد‌هاي صنفي تحت پوشش قانون كار داده است و برخي تسهيلات ديگر خاص مادران نيز مدتي است در دستور كار واحد‌هاي اشتغال قرار گرفته است.كمك‌هايي در همين حد نيز مي‌تواند به تربيت بهتر فرزندان و حفظ سلامت آنان كمك شاياني كند. تحقيقات نشان مي‌دهد زناني كه كار پاره‌وقت دارند، فرزندانشان سالم‌تر هستند.

محققان دريافته‌اند احتمال ابتلا به چاقي در كودكاني كه مادران آنها شغل نيمه وقت دارند، بسيار كمتر از كودكاني است كه مادرانشان فقط خانه‌دار هستند يا در مشاغل تمام وقت كار مي‌كنند.

همچنين اين پژوهش نشان مي‌دهد فرزندان زناني كه شغل نيمه‌وقت دارند، كمتر از وعده‌هاي غذايي ناسالم استفاده مي‌كنند، كمتر تلويزيون تماشا مي‌كنند و به لحاظ جسمي فعال‌تر و پرتحرك‌تر از ساير همسالان خود هستند.