بيشتر ما آن را به نفت
ميشناسيم، تبادل نفت و كالا و بندرهاي بزرگ و...؛ اما همهاش اين نيست.
خليج فارس در ميان آبيهاي نيلگون و موجهاي زيبا و سواحل بيهمتايش دنيا
دنيا زيبايي دارد؛ اما براستي هر كدام از ما ايرانيها چند بار به ساحل
خليج فارس سفر كردهايم، چند بار درميان آبي بينهايتش شناور شدهايم؟ چند
بار حركت ميگوها حتي خرچنگهاي ساحل خليج فارس را زير پايمان احساس
كردهايم؟ نترسيد، خرچنگهاي اين سرزمين دوستان مهرباني هستند كه با هر جزر
و مدي ـ كه خود از ديدنيهاي خاص منطقه خليج فارس است ـ تعدادي از آنها بر
ساحل يادگار ميمانند و مطمئن باشيد با ديدن آنها تصوير ذهنيتان متفاوت
خواهد شد و خواهيد ديد آنها آنگونهكه در ذهن خود تصور ميكرديد نيستند.
اگر بخواهيم باز هم سوال بپرسيم، بايد گفت چند نفر از ما ميداند خليج
فارس، سومين خليج بزرگ دنيا محسوب ميشود و...؟
خليج فارس با بيش از 237
هزار مترمربع مساحت در پيوند با ساحل درياي عمان كه در منطقه شرق خليج
فارس قرار دارد، جاذبههاي بيشتري را در دل خود دارد كه تاكنون كمتر به آن
توجه كرده ايم. براستي چرا كمتر به خليج فارس توجه ميكنيم و اين ساحل زيبا
چه امانتهايي در دل خود نهفته دارد كه تاكنون از ديدگان ما دور مانده
است.
بهار در زمستان
هوا كه آرام آرام رنگ
سرما به خود ميگيرد، خليج فارس و مناطق مختلف زيباي آن قباي سبز به تن
ميكند و ميشود بهار. درست در يك روز سرد زمستاني كه تهران، تبريز، حتي
اصفهان يا كرمان دماي زير صفر را تجربه ميكند، در همان روزها درساحل خليج
فارس ميتوان با دماي بين 20 تا 25 درجه سانتيگراد بهار را درلحظهلحظه
زندگي تنفس و تجربه كرد.
همين ويژگي متمايز منطقه
خليج فارس و البته منطقه جنوب ايران مهم ترين جاذبهاي است كه گردشگران را
براي شش ماه دوم سال به خود جذب ميكند. علاوه بر اينها بايد به اين نكته
توجه داشته باشيم كه اين دماي متفاوت هنگامي اتفاق ميافتد كه ساحل زيباي
مازندران و گيلان در بيشتر مناطق، دماي نزديك به صفر يا حتي زير صفر را
تجربه ميكند و به عبارتي ميتوان گفت امكان سفر به اين منطقه براي بسياري
از گردشگران از بين برود.
طبيعت متفاوت
اگر بخواهيم همچنان به
زيباييهاي منطقه جنوب ايران اشاره كنيم، علاوه بر آب و هوا، زيست بوم اين
منطقه نيز از جمله جاذبههاي بسيار ارزشمند آن است كه نميتوان آن را
ناديده گرفت. به عنوان مثال، وجود جزاير مختلف در منطقه خليج فارس مختصات
خاصي براي اين منطقه پديد آورده است كه در كمتر منطقهاي ميتوان آن را
يافت و هركدام از اين جزاير ميتواند به عنوان يكقطب گردشگري مدنظر قرار
گيرد. به عنوان مثال كافيست بدانيد جزيره قشم با 1491 كيلومتر مربع مساحت 5
/2 برابر بزرگتر از كشورهايي مانند بحرين يا سنگاپور است.
علاوه بر تعداد جزيرهها
كه حاصل ويژگي جغرافيايي منطقه جنوب ايران است؛ به جهت تنوع گياهي و
حيواني نيز اين منطقه داراي جاذبههاي منحصر به فرد است. به عنوان مثال،
هشت گونه لاك پشت در آبهاي جهان وجود دارند كه پنج گونه آن در منطقه خليج
فارس و سواحل جنوب ايران زندگي ميكنند و تخمگذاري اين لاكپشتها در سواحل
جزايري مانند هرمز، لارك، قشم، فارور و بني فارو و مكانهاي كمعمق ساحلي
ازجمله زيباييهاست كه شايد در كمتر منطقهاي از دنيا بتوان آن را يافت.
دلفينها نيز از ديگر زيباييهاي گونههاي حيواني اين منطقه به شمار
ميروند كه همواره ديدن آنها و آشنايي از نزديك با اين حيوانات هوشمند براي
مسافران و گردشگران جذابيت داشته است. البته جنگلهاي حرا و پرندگان زيست
بوم آن را نميتوان فراموش كرد و همه اينها تجربهاي است كه بايد از نزديك
آن را لمس كرد.
چرا گردشگري جنوب پا نميگيرد؟
با وجود جاذبههاي متعدد و متنوع در جنوب، متاسفانه گردشگري اين منطقه هنوز با چالشهاي زيادي روبه روست
و
به غير از چند مقصد مشخص مانند جزيره كيش يا قشم و تا حدودي خليج فارس،
ساير مقاصد گردشگري جنوب همچنان مورد بيمهري قرار ميگيرد.
يكي از مهمترين دلايل
رونق نگرفتن گردشگري جنوب، همزماني جاذبههاي آن با نيمه دوم سال است كه به
صورت طبيعي بخش مهمي از گردشگران و بويژه خانوادهها را ـ به دليل
ملاحظاتي مانند مدرسه فرزندانـ از اين جاذبه محروم ميسازد.
اما محدوديتهايي كه
گردشگري جنوب با آن روبه روست از اين فراتر است و مهمتر از اين عامل
ميتوان به محدوديت منابع و امكانات در دسترس براي گردشگران اشاره كرد. به
عنوان مثال هم اكنون مهمترين سرمايهگذاريهاي صورت گرفته در منطقه جنوب
ايران در مرحله نخست در جزيره كيش و پس از آن در جزيره قشم و ساحل چابهار
صورت گرفته است و اين يعني محدوديتهاي گستردهاي كه بر چرخه معيوب موجود
ميافزايد، در حالي كه باتوجه به پراكندگي تنوع طبيعي در اين منطقه نياز
است اين امكانات در ساير مناطق نيز تمهيد شود.
در كنار اين عوامل، دوري
از مناطق پرجمعيت و شمال كشور نيز مزيد بر علت شده است. به عنوان مثال،
فاصله تهران تا بندرعباس، بوشهر يا حتي اهواز زياد است و مسافران را با
مشكلات زيادي رو به رو ميكند. در كنار اين محدوديتها، ضعف امكانات مانند
نبود دسترسيهاي گسترده با قطار مزيد بر علت شده است. به عنوان مثال،
هماكنون تنها از طريق خطآهن تهران ـ بندرعباس ميتوان به منطقه خليج فارس
سفر كرد كه حتي اگر گردشگري بخواهد از بندرعباس تا جزيره كيش به صورت
دريايي سفر كند، تقريبا ناممكن است. از آن سو سفر هوايي نيز به دليل هزينه
بسيار بالا، براي برخي خانوادهها اقتصادي نيست و به همين دليل خانوادهها
كمتر گزينه سفر به جنوب را در سبد سفر خانوار خود وارد ميكنند.
روياي آبي
اما آيا براستي نميتوان
سفر به آبي بينهايت جنوب را از رويا به واقعيت تبديل كرد؟ آيا گستردگي
مشكلات به حدي است كه نميتوان بر آن چيره شد و جنوب را به يكي از
اصليترين مسيرهاي گردشگري تبديل كرد؟ براستي تاكنون به اين نكته
انديشيدهايد چه زيباست روزي كه هرايراني حداقل يك بار دور جزيره زيباي
هرمز را با دوچرخه ركاب بزند يا با پاي پياده رنگينكمان خاكهاي آن را به
نظاره بنشيند. واقعيت اين است كه اين رويا دور از دسترس نيست، بلكه تنها
نياز به برنامهريزي دقيق دارد. براي رسيدن به اين مقصود در مرحله نخست
بايد امكانات و تسهيلات لازم در مناطق مختلف فراهم شود، به نحوي كه
گردشگران در سفر به اين مناطق با كمبود امكانات اقامتي روبهرو نباشند. ضمن
اين كه لازم است سفر به جنوب بويژه در نيمه دوم سال در برنامه هدف
تورگردانان قرار بگيرد. اين موضوع از اين جهت اهميت دارد كه سفر دستهجمعي
ميتواند بسياري از هزينههاي سفر را كاهش دهد و اين قضيه به صورت خاص براي
وارد كردن سفر جنوب به سبد سفر خانوارها واجد اهميت است. از سوي ديگر بايد
به اين نكته توجه داشته باشيم كه در نيمه دوم سال كه فصل سفر به جنوب است،
اين دوره با زمان مدارس تقارن دارد، اما در همين دوره زماني، روزهاي تعطيل
مناسبي در تقويم دانشآموزان وجود دارد كه خانوادهها ميتوانند از اين
فرصت مغتنم بهره جويند و با برنامهريزي مناسب علاوه بر بازديد از
جاذبههاي زيباي كشورمان، فرصتي براي استراحت دانشآموزان فراهم بياورند.
علاوه بر اين ، همين تقارن زماني ميتواند بهانهاي باشد براي اين كه اندكي
مدارس براي فعالكردن گزينه سفر به جنوب مشاركت كنند. به عنوان مثال
ميتوان پيشنهاد كرد برخي سفرهاي اردويي دانشآموزان براي اين مناطق
برنامهريزي شود، گرچه اين برنامهريزي با مشكلات زيادي روبهروست، اما
بپذيريم موضوع ناممكني نيست.
بيكرانگي درياي جنوب را هنگامي ميتوان درك كرد كه
لذت چند ساعت پيادهروي در سواحل كمعمق خليج فارس را تجربه كني، روي
شنهاي ساحل آرام گامبرداري، افق آبي بينهايت رو به رويت باشد و آنگاه
دريابي كه آبي تنها در ساحل زيباي خزر نهفته نيست. سرزمين آبي روياهاي
ايرانمان مرزهاي بينهايتي هم دارد.
منبع:جام جم