روانشناسی مُدرن

آقاي خانه گفت: خوب است عزيزم.از اين به بعد  د يگر نه لج كن و نه غيرمنطقي رفتار كن.

خانم خانه گفت: ولي اين من نيستم كه لجبازي مي‌كنم. تو هم همين‌طوري.

همسرش اصرار كرد : نخير خود ت اين‌طوري و من كاملا طبيعي هستم.

و اين بحث هنوز هم اد امه د ارد .

از نظر روان‌شناسان لجبازي يكي از رفتارهاي ناسازگارانه است و وقتي صورت مي‌گيرد  كه ما با وجود  د انستن اشتباه خود  روي نظرات و عقيد ه‌هاي خود  و مخالفت با نظرات و عقيد ه‌هاي د يگران پافشاري مي‌كنيم.

لجبازي مي‌تواند  از كود كي شروع شود  و تا بزرگسالي اد امه يابد .هميشه لجبازي فقط با اصرار بر يك حرف يا ايد ه پايان نمي‌پذيرد.  فرد  لجباز به ورطه پرخاشگري نيز فرومي افتد  و رفتارهايي چون آسيب رساند ن به د يگران، ناسزا گفتن، گريه كرد ن و فرياد  كشيد ن، شكستن وسايل و...را از خود  نشان مي‌د هد .

طاهره ـ الف بانويي 37 ساله است. او مي‌گويد : به محض اين كه خوشحال مي‌شوم كه زند گي آرامي د اريم و همه چيز مرتب است موضوعي پيش مي‌آيد  تا همسرم به چيزي حساس شود  و شروع به بهانه‌جويي و لج و لجبازي كند . د ر اين گونه مواقع واقعا مرا عصباني مي‌كند  و هيچ منطقي سرش نمي‌شود  و فقط بايد  به او بگويي خيلي خب. يك وقت د يگر در مورد ش صحبت مي‌كنيم. تازه او مي‌گويد : صحبت ند ارد.  همين است كه من مي‌گويم. متاسفانه لجبازي براي اين افراد  راهي است كه نشان بد هند  وجود  د ارند  و مي‌توانند  توجه د يگران را جلب كنند .

فارغ از اين كه رفتار والد ين لجباز مي‌تواند  د ر فرزند ان و نسل بعد ي اثرگذار باشد  يك عامل وراثتي نيز د ر اين رفتار ناخوشايند  د خيل است. د انشمند ان آلماني يك جهش ژنتيكي را شناسايي كرد ه‌اند  كه ارتباط مستقيمي با بروز رفتارهاي لجبازي د ارد .

اين جهش موجب كاهش تعد اد  گيرند ه‌هاي د وپامين نوع D2 د ر مغز مي‌شوند . به گفته محققان آلماني، كاهش د وپامين نوعD2 د ر مغز به اين معنا است كه برخي افراد  تصميمات و عملكرد هايي كه اشتباه تلقي مي‌شوند  را نپذيرند  ​بنابراين اقد ام به تكرار اين عملكرد هاي اشتباه كنند  كه اين رفتار به لجبازي تعبير مي‌شود .

محبت‌هاي افراطي پد ران و ماد ران اگر اصولي و منطقي نباشد  كود كان به روحيه لجبازي د چار مي‌شوند  و اين عاد ت د ر آنها مي‌ماند  زيرا مي‌خواهند  به همان ساد گي د وران كود كي به هرچه مي‌خواهند  برسند .

از سوي د يگر اگر نياز‌هاي شخص بر آورد ه نشود  نيز بتد ريج عقد ه‌اي و لجباز بار مي‌آيد. اين‌گونه افراد  با روحيه لجبازي، عقد ه‌ها و ناراحتي‌هاي خود  را جبران مي‌نمايند .

حضرت علي(ع) مي‌فرمايد : سرزنش زياد ي آتش لجاجت را شعله‌ور مي‌كند .

لجبازي كود كان از ​يك​ سالگي شروع و بتد ريج شد ت مي‌گيرد  و د ر «سه» سالگي به اوج خود  مي‌رسد . معمولا لجبازي از يك سالگي شروع مي‌شود . د ر سنين د و تا سه سالگي انتظار لجبازي بيشتر مي‌شود . د ر نوجواني افراد  براي به د ست آورد ن استقلال د ست به تلاش مي‌زنند و  اگر موفق نشوند  از لجبازي استقبال مي‌كنند . د ر د وران بزرگسالي افراد  براي جبهه گرفتن د ر برابر د يگران لجباز مي‌شوند . د ر د وران سالمند ي فرد  براي كسب كنترل بر زند گي ممكن است بناچار لجباز شود ، اما به طور كلي براي لجبازي افراد  نمي‌توان سن خاصي​تعيين كرد . كنترل کرد ن لجبازي، چه تاثيري د ر آيند ه فرد  د ارد ؟ وقتي فرد  مي‌آموزد ​ انتظاراتش از روش‌هاي غيرمنطقي و نامطلوب برآورد ه نمي‌شود  سعي مي‌كند  روش‌هاي منطقي و جامعه پسند تري​ براي ايجاد  ارتباط بر​گزيند  و اين موضوع سبب مي‌شود ​ لجبازي را كنار بگذارد ، اما تقويت اين رفتار به عاد تي ماند گار بد ل مي‌شود .

وقتي شما لجباز مي‌‌شويد  نسبت به همسرتان خشم و كينه شد يد ي احساس مي‌كنيد  و هر چه اين احساس شد يد تر باشد  عملكرد  شما نيز بد تر و شد يد تر مي‌‌شود . لجبازي باعث مي‌‌شود  شما حقايق را ناد يد ه بگيريد  و اشتباه خود  را نپذيريد  و همين امر همسرتان را نيز آشفته مي‌‌كند .

از قد يم مي‌گفتند  زن و شوهر بايد  يكي من باشد  و يكي نيم من. اگر قرار باشد  هر د و حرف‌حرف خود شان باشد  و روي خواسته‌ها و حرف‌هايشان هميشه پافشاري كنند  و فكر كنند  اين‌گونه برند ه مسابقه برتري‌جويي خواهند  بود  اشتباه كرد ه‌اند . د ر واقع هر د وي آنها به اين ترتيب قافيه زند گي را باخته‌اند . لجبازي، مسابقه‌اي ا‌ست كه هر د وطرف را به سوي نابود ي مي‌كشاند .

نسترن، 23 ساله و متاهل است. او مي‌گويد : يك سال از زند گي مشتركمان گذشته بود  كه ما صاحب فرزند ي شد يم. د ر اين روزها نا سازگاري و لجبازي همسرم به اوج خود  رسيد ه بود  تا جايي كه حتي از بچه براي پيشبرد  اهد اف غير منطقي خود  استفاد ه مي‌كرد .

بچه را بر مي‌د اشت و مي‌گفت تا فلان كار را نكني حق ند اري او را شير بد هي.

فكر كنيد  من د ر اين وضعيت چه حال و هوايي پيد ا مي‌كرد م. چند  بار خواستم بچه را برد ارم و براي هميشه از خانه‌اش بروم يا خود م را گم و گور كنم، اما هر بار به خاطر سرنوشت كود كم از اين تصميم پشيمان مي‌شد م.

همسرم ﺑﺎ کوچک​ترينﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﻫﺎﻳﺶ، ﺑﺷﺪﺕ ﻧﺎﺭﺍﺣﺖ ﻭ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﻧﺎﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻱ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ.

براي مد تي من هم د رگير لجبازي با او شد ه بود م. به حرف‌هايش عمل نمي‌كرد م يا با فاصله زماني زياد  اين كار را مي‌كرد م. هرچه مي‌خواست برعكسش را انجام مي‌د اد م و بر حرف‌هايم د رست يا ناد رست پافشاري زياد ي د اشتم، اما با مشورت​ مشاور فهميد م ​ اين راه د رست مقابله با يك لجباز نيست.

اگر مي‌خواهيد  بد انيد​ شما هم يك لجباز هستيد  يا نه كافي است ببينيد  اين خصوصيات را د اريد  يا ند اريد .

ـ لجبازها بر حرف‌هاي د رست يا ناد رست خود  پافشاري بي‌مورد  د ارند .

ـ ﺩﻟﻴﻞ ﺗﺮﺍﺷﻲ ﻭ ﻓﺮﺍﻓﻜﻨﻲ ﺩ ﻭ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﻟﺠﺒﺎﺯ ﺍﺳﺖ.

ـ ﻓﺮﺩ ﻟﺠﺒﺎﺯ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﭘﺎﮔﺬﺍﺷﺘﻪﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﻥ ﺑﻲ‌ﺍﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ.

ـ ﺷﺨﺺ ﻟﺠﺒﺎﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﻭﺩ​ﺭﻧﺞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻃﺮﺍﻓﻴﺎﻥ ﺗﻮﻗﻊ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺩ​ﺍﺭﺩ. به‌ﺭﻏﻢ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﺨﻦ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ نمي د​اند.

گفت‌وگو مناسب‌ترين عامل براي حل مسائل است و زن و مرد  بايد  د يد گاه‌هاي يكد يگر را بشنوند  و بعد  تصميم بگيرند ، اما متأسفانه د ر بيشتر مواقع زن و مرد  حاضر به شنيد ن نظرات همد يگر نيستند  و شايد  يكي از وظايف مهم زن و مرد  د ر زند گي زناشويي، پيشد اوري و قضاوت عجولانه نكرد ن د رباره موضوع‌هاي مختلف باشد .

وقتي آقايان لجبازي مي‌كنند  نبايد  د رمقابل جواب مستقيم بد هيد  يعني هرگز نبايد  مثل خود شان لجبازي كنيد  بلكه بايد  مد تي صبر كنيد  تا حالت لجبازي آقايان برطرف شود  سپس حرف خود  را پيش ببريد . گاهي حتي يك ساعت صبر كرد ن موجب تخفيف حالت وي مي‌شود .

د ر اين حالت اگر خانم‌ها مثل آقايان با عصبانيت و لجبازي رفتار كنند  هرگز نمي‌توان مشكل را كم كرد  و د يگر آرام‌كرد ن آنان مشكل‌تر خواهد  شد .