اما از آنجا كه به
گلدان‌هايمان وابسته بوديم و به قول قديمي‌ها زحمتشان را كشيده بوديم،
نمي‌توانستيم به امان خدا رهايشان كنيم، پس تصميم گرفتيم راهي براي
صرفه‌جويي در آب مصرفي خانه پيدا كنيم، اما گلدان‌هايمان را نگه داريم.
ابتدا تصميم گرفتيم فقط
يك هفته، موارد استفاده از آب و مدت زمان آن را در خانه بنويسيم. حين
نوشتن موارد استفاده از آب در خانه، نه‌تنها كشف كرديم كه ما هر روز براي
امور غير مهم، مقادير زيادي آب مصرف مي‌كنيم، بلكه متوجه شديم بخش زيادي از
آبي كه در طول انجام امور روزانه به فاضلاب ريخته مي‌شود به مواد شوينده
آلوده نيست و مي‌توانيم براي گياهان استفاده‌‌اش كنيم.
به اين ترتيب ما چند دبه
20 ليتري خريديم و شروع كرديم به ذخيره همين آب‌هاي غير آلوده به مواد
شوينده مثل آب باقي مانده از آبكشي ظرف‌هاي غيرچرب كه بدون مواد شوينده
شسته شده‌اند، آب حاصل از شستشوي برنج، آب باقي مانده ته كتري، حتي آب
همراه با تفاله‌هاي چاي كه وقتي قصد دم كردن دوباره چاي داريم آن را همراه
تفاله‌ها دور مي‌ريزيم. با اين روش نه‌تنها آب مصرفي خانه را كنترل و
گلدان‌ها را سيراب كرديم بلكه همين دقت در مصرف آب باعث شده است قبض‌هاي آب
ما از آن زمان تا امروز بي‌تغيير بماند.
اين تجربه را با شما
تقسيم كرديم تا نشان بدهيم كه مي‌شود با تغييرات كوچكي در سبك زندگي، كمتر
اسراف كرد، بيشتر پس‌انداز كرد و در عين حال از خوشي‌هاي زندگي هم لذت برد.
اين گزارش مجموعه‌اي از راه‌هاي مختلف براي صرفه‌جويي در مصرف آب، برق،
گاز، بنزين و شيوه استفاده از وسايل مختلف در خانه است كه زندگي‌‌تان را
تغيير مي‌دهند.
فصل‌هاي گرم سال كه
مي‌رسند مصرف آب بسياري از خانواده‌ها چند برابر مي‌شود. بخشي از اين تغيير
مصرف ناگزير است. مردم در اين فصل‌ها بيشتر حمام مي‌روند، تعرقشان بيشتر
مي‌شود و به همين دليل لباس‌هايشان را بيشتر مي‌شويند و همه اينها باعث
مي‌شود نياز بيشتري به آب داشته باشند، اما حتي اگر مصرف آبمان به ناچار در
فصل‌هايي از سال زيادتر شود باز هم مي‌شود راه‌هايي براي صرفه‌جويي پيدا
كرد.
شايد با خودتان فكر كنيد
كه اصلا چه فرقي مي‌كند ميزان آب مصرفي‌تان با انجام اين روش‌ها دستكم 15
ـ 10 درصد كاهش داشته باشد؟ اولا اسراف در فرهنگ ديني ما بشدت نكوهش شده و
گناه محسوب مي‌شود، بنابراين با كاهش آب مصرفي در خانه از معصيت دور
شده‌ايد.
ثانيا، همين كاهش اندك
مصرف آب كه البته احتمالا خيلي بيشتر از اين مقدار خواهد بود، باعث مي‌شود
قبض آب در پايان هر ماه وحشت‌زده‌تان نكند و به جاي پرداخت هزينه‌هاي
سنگين، پول بيشتري را پس‌انداز كنيد.
ثالثا بسياري از
استان‌هاي كشور بخصوص در فصل‌هاي گرم با مشكل كمبود آب مواجه هستند و
صرفه‌جويي ما در مصرف آب ـ هرچند اندك باشد ـ مي‌تواند براي آنها مفيد
باشد.
آب را ول نكنيد
آشپزخانه جايي است كه
بيشترين ميزان آب ورودي به هر خانه‌اي در آن مصرف مي‌شود. بنابراين اگر
قرار باشد جلوي هدر رفتن آب را بگيريم بايد از اين مكان كار را آغاز كنيم.
نخستين راه براي
صرفه‌جويي در آب مصرفي آشپزخانه استفاده از سردوش‌هاي مخصوص است. اين نوع
سردوش‌ها، حتي مقادير كم آب را با فشار بيرون مي‌پاشند و به همين دليل
مجبور نيستيد ميزان آب خروجي از شير را براي پرفشار شدن، بيشتر كنيد.
نكته ديگر درباره
شير‌هاي آب در خانه اين است كه همه آنها را بررسي كنيد تا ببينيد كدام
شيرها چكه مي‌كنند و سپس عوضشان كنيد. شايد در ظاهر قطره‌هاي آبي كه از يك
شير مي‌چكد ناچيز به نظر برسد، اما اگر يك ليوان آب زير آن بگذاريد
مي‌بينيد كه در مدتي كوتاه پر مي‌شود، مي‌دانيد اين ليوان آب پر شده چه
معنايي دارد ؟ اين ليوان آب، نمادي از همه ليوان‌هاي آب تصفيه شده‌اي است
كه هركدام مي‌توانسته تشنه‌اي را سير كند، اما حالا بدون استفاده شدن، به
فاضلاب پيوسته است.
بعضي‌ها براي صرفه‌جويي
در وقت و ميزان آب مصرفي‌شان از ماشين ظرفشويي استفاده مي‌كنند. دقت داشته
باشيد كه براي استفاده از ماشين ظرفشويي، اولا بايد ظرف‌ها را پيش از قرار
دادن در ماشين با دستمالي پاك كنيد و ثانيا در نظر داشته باشيد كه ظرف‌هاي
كمتر چرب را با دور ملايم هم مي‌شود شست و مي‌توانيد دستگاهتان را براي
شستن آنها روي كمترين چرخه تنظيم كنيد.
ماشين ديگري كه معمولا
در آشپزخانه قرار دارد و مقدار زيادي آب مصرف مي‌كند ماشين لباسشويي است.
بايد بدانيد كه ماشين لباسشويي‌هاي اتوماتيك بسيار كمتر از ماشين
لباسشويي‌هاي غيراتوماتيك، آب مصرف مي‌كنند و بنابراين اگر در موقعيت خريد
ماشين لباسشويي هستيد اتوماتيك‌ها را ترجيح بدهيد.
برخي لباس‌ها هم وجود
دارند كه براي جلوگيري از رنگ‌پس‌دادنشان آنها را معمولا با دست مي‌شوييد،
بهتر است اين نوع لباس‌ها را در طول هفته جمع كنيد و همرنگ‌ها را همزمان با
هم خيس كنيد و بشوييد تا آب كمتري مصرف شود.
در شستن ظرف‌هاي غذا به
اين نكته دقت داشته باشيد كه چربي غذا حتي با مقدار بسيار كم‌آب هم پاك
مي‌شود و هر چه بيشتر مايع ظرفشويي روي ابر ظرفشويي بريزيد، بيشتر كف
مي‌كند و آب بيشتري براي شستن ظرف‌ها هدر مي‌رود.
كساني كه حرفه‌اي ظرف
مي‌شويند حتما مي‌دانند كه اگر ظرف‌ها را پس از خوردن غذاهاي چرب با مقدار
كمي آب خيس كنند، سريع‌تر و با آب كمتري پاك مي‌شوند.
براي صرفه‌جويي در آب
مصرفي، حتي آب خوردنتان هم بايد تابع اصولي باشد. براي مثال، مي‌توانيد به
بچه‌هاي خانواده ياد بدهيد هرگز با دست آب نخورند و در عوض هميشه از ليوان
استفاده كنند تا آب از دستشان سرريز نكند. ضمن اين كه در يخچال آدم‌هاي
صرفه‌جو هميشه يك پارچ پر از آب هست كه باعث مي‌شود اعضاي خانواده هر بار
براي نوشيدن آب خنك ناچار نشوند شير آب را مدتي باز نگه دارند و خونسردانه
به آب تصفيه شده‌اي كه به فاضلاب مي‌رود، خيره شوند.
از آشپزخانه كه بگذريم
مي‌رسيم به دستشويي و حمام. شما اين دو محل را در خانه چند بار در روز
مي‌شوييد؟ مي‌دانستيد بعضي‌ها عادت كرده‌اند دستشويي‌شان را هر روز بشويند؟
به بچه‌هاي خانواده روش درست دستشويي رفتن و شيوه صحيح استحمام را ياد
بدهيد. با اين روش، دستشويي كمتر آلوده مي‌شود و آنها هم آب كمتري براي
شستن دست‌هايشان مصرف مي‌كنند.
گاهي به برچسب انرژي نگاه كنيد
حتما بارها در تلويزيون و
راديو شنيده‌ايد كه بايد هنگام خريد لوازم برقي به برچسب انرژي آنها توجه
داشته باشيد تا لوازمي را انتخاب كنيد كه برق كمتري مصرف مي‌كنند.
برچسب انرژي فقط مختص
ايران نيست و در بسياري از كشورهاي دنيا به كار مي‌آيد. اين برچسب به
مصرف‌كنندگان مي‌فهماند يك وسيله برقي چقدر انرژي مصرف مي‌كند.
برچسب انرژي يك دستگاه
الكترونيكي، بخش‌هاي مختلفي دارد. از بخش‌هايي كه مربوط به نشان تجاري و
نام شركت سازنده و مدل يك دستگاه است كه بگذريم مي‌رسيم به مهمترين بخش
برچسب انرژِي. اين بخش، با 7 حرف لاتين از A تا G، تقسيم‌بندي شده است. حرف
A كه مقابلش فلشي سبز رنگ قرار دارد نشان مي‌دهد كه دستگاه كمترين ميزان
انرژي را مصرف مي‌كند و بيشترين بازده را دارد، اما از اين حرف به بعد تا
حرف G كه جلوي آن فلشي قرمز قرار گرفته، ميزان انرژي مصرفي دستگاه، بيشتر و
بازدهي آن كمتر مي‌شود. اين يعني اگر برچسب انرژي دستگاهي رتبه A يا B
باشد آن دستگاه برق كمتري مصرف مي‌كند، اما بازده بالايي دارد.
بنابراين خريد لوازمي با اين نوع برچسب انرژي در كاهش هزينه برق مصرفي به شما كمك خواهد كرد.
با يخچال و فريزر مهربان باشيد
اين كه پشت يخچال و فريزر بايد خالي باشد تا
تهويه هوا از پشت آنها آسان‌تر انجام شود را همه مي‌دانند، اما چيزهاي
زيادي هست كه مردم درباره يخچال و فريزر و كاهش برق مصرفي آنها و افزايش
طول عمرشان نمي‌دانند مثلا برخي مردم بي‌خبرند كه نبايد غذاي داغ را داخل
يخچال بگذارند، نبايد درش را به مدت طولاني باز نگه دارند و بايد آن را
هفتگي تميز و يخ‌هاي داخلش را به شكل منظم ذوب كنند.
كولر، دلتان را آتش مي‌زند
هنوز تا تابستان حدود يك
ماه وقت داريم، اما گرماي بي‌سابقه هوا باعث شده است بسياري از خانواده‌ها
از همين حالا كولرها را راه بيندازند.
كولر به همان اندازه كه
مي‌تواند خانه‌تان را خنك كند، اگر مراقب نباشيد قبضش هم ممكن است دلتان را
آتش بزند! نكته اول در استفاده از كولر اين است كه كانال‌هاي آن با
كوتاه‌ترين مسير به دريچه‌ها برسد. چون اگر كانال‌ها طولاني باشد نه‌تنها
هواي خنك كولر در طول مسير گرم مي‌شود بلكه فشار هوا نيز كم مي‌شود و براي
خنك شدن خانه بايد كولر زمان بيشتري روشن بماند.
چرا برخي مردم تصور
مي‌كنند اگر هوا گرم است بايد كولرشان را 24 ساعته روشن بگذارند؟ در حالي
كه مي‌شود كولر را فقط تا وقتي هواي خانه خنك شده است روشن گذاشت و سپس آن
را خاموش كرد. مطمئن باشيد اين هواي خنك تا چند ساعت دماي خانه را پايدار
نگه مي‌دارد.
روي دور تند تنظيم كردن
كولر هم يكي از روش‌هايي است كه مصرف برق را افزايش مي‌دهد و گرچه اگر كولر
را روي دور ملايم تنظيم كنيد به زمان بيشتري براي خنك كردن خانه نياز
داريد، اما به هر حال اين روش برق كمتري مصرف مي‌كند و عمر موتور كولر را
زياد مي‌كند.
راه ديگر براي اين كه
بتوانيد جلوي گرم شدن هواي خنك در حال حركت در كانال‌ها را بگيريد اين است
آنها را با پشم شيشه عايق‌بندي كنيد.
پيش از راه‌اندازي كولر،
آن را بررسي كنيد و از درست كار كردن بخش‌هاي مختلفش مطمئن شويد و اگر آدم
فني نيستيد از يك تعميركار كمك بخواهيد. بهتر است پوشال‌هاي كولر را هم هر
سال عوض كنيد.
به نظرتان ميان كتري و
كولر و اجاق گاز رابطه‌اي وجود دارد؟ وسايل زيادي در آشپزخانه هستند كه اگر
مراقب استفاده از آنها نباشيم با روشن ماندنشان، هواي خانه گرم‌تر مي‌شود
براي مثال ما ايراني‌ها در طول روز زياد چاي مي‌نوشيم، اما برخي مردم عادت
دارند در فواصل ميان چاي خوردن روزانه‌شان هم، كتري را روي اجاق روشن باقي
بگذارند تا چايشان براي هر بار استفاده گرم بماند در حالي كه جوش آمدن كتري
فقط چند دقيقه طول مي‌كشد و بنابراين لازم نيست براي گرم ماندن آب داخلش،
آن را ساعتها روي اجاق روشن بگذارند!
حتما اين نكته را هم
مي‌دانيد كه وقتي كولر كار مي‌كند بايد درها و پنجره‌ها را ببنديد تا هواي
گرم راهي به داخل خانه پيدا نكند و وقتي از خانه خارج مي‌شويد بايد حتما
كولر را خاموش كنيد.
برق و نور
كارشناسان مي‌گويند هر
لامپ رشته‌اي معمولي 5 برابر يك لامپ كم مصرف برق مصرف مي‌كند. اين يعني
اگر همه لامپ‌هاي خانه‌تان كم‌مصرف باشند دستكم آن بخش از هزينه برق كه به
روشنايي خانه اختصاص دارد، به يك‌پنجم كاهش مي‌يابد از طرفي بايد اين نكته
را هم در نظر داشته باشيد كه لامپ‌هاي كم مصرف تقريبا 8 برابر بيشتر از
لامپ‌هاي عادي عمر مي‌كنند، اما استفاده از لامپ‌هاي كم‌مصرف مضراتي نيز
دارد. براي مثال پزشكان مي‌گويند مصرف بيش از اندازه اين نوع لامپ‌ها كك و
مك را بيشتر مي‌كند، باعث افسردگي مي‌شود و احتمال ابتلا به سرطان سينه و
آب مرواريد را افزايش مي‌دهد.
بنابر اين حتي در
استفاده از لامپ‌هاي كم‌مصرف هم بايد صرفه جو باشيد و چه‌بسا بهتر است آنها
را در محيط‌هاي خارج از خانه، مثلا پاركينگ، انباري يا راهرو اختصاص بدهيد
و براي روشن كردن خانه تا آنجا كه ممكن است از نور خورشيد استفاده كنيد و
به همين دليل بايد كم‌كم راه‌هاي ورود نور به خانه را بشناسيد و با
تمهيداتي، ظرفيتشان را براي عبور نور بيشتر كنيد براي مثال سخت نيست شيشه
پنجره‌ها و حباب‌هاي لامپ‌ها را پاك كنيد.
رنگ اشيا و ديوارهاي
خانه هم در روشنايي آن اثر دارد يعني دو اتاق كه يكي ديوارها و فرش‌ها و
مبلمان قهوه‌اي سوخته دارد و ديگري همه اجزايش سپيد است حتي اگر مقدار
يكساني نور واردشان شود، از نظر روشنايي يكسان به نظر نمي‌آيند.
در خريد، جيب‌هايتان را بچسبيد
تا به حال برايتان پيش
آمده است در صف پرداخت فروشگاهي بزرگ منتظر شويد و ناخودآگاه به خريدهاي
ديگران در سبدهايشان نگاهي بيندازيد؟ براي ما پيش آمده است. مي‌دانيد چه
نتيجه‌اي گرفتيم؟ مردم خيلي وقت‌ها چيزهايي را مي‌خرند كه يا اصلا نيازي به
آنها ندارند يا نيازشان كمتر از ميزاني است كه خريد كرده‌اند.
به عبارت ديگر ما بخشي
از پول مان را هنگام خريد صرف اشيا و لوازمي مي‌كنيم كه بهتر بود
نمي‌خريديم‌شان. يكي از دلايل اين رفتار، بي‌هدفي در خريد كردن است يعني
ممكن است شما امروز تصميم بگيريد به خريد برويد، اما دقيقا ندانيد
نيازهاي خانواده چيست و بنابراين وقتي وارد فروشگاه مي‌شويد با ديدن اشياي
مختلف تصميم مي‌گيريد آنها را بخريد بدون اين كه به عواقب خريدنشان يا
مقدار نيازتان فكر كنيد براي مثال امكان دارد شما واقعا به نان در خانه
احتياج داشته باشيد، اما نه به اندازه 3 بسته بلكه فقط به يك بسته نان نياز
داريد و به اين ترتيب باقي آن بيات خواهد شد و بايد دور بريزيدش.
براي آن كه يك خريد موفق
و بدون اسرافكاري داشته باشيد بهترين روش اين است كه پيش از رفتن به
فروشگاه، فهرستي از مايحتاج و مقدار مورد نياز هر ماده را تهيه كنيد و
براي عادت دادن خودتان به تبعيت از اين فهرست و جلوگيري از ولخرجي، هيچ
کالايي خارج از آن را نخريد.
شايد در هفته‌هاي اول
ناچار باشيد چند بار به فروشگاه برويد، اما به مرور زمان هنگام نوشتن
فهرست، بيشتر و بهتر تمركز مي‌كنيد و همه آنچه لازم داريد را به ياد
مي‌آوريد.
شما همچنين بايد بودجه‌اي مشخص به خريد اختصاص دهيد تا جايي براي ولخرجي‌هاي روزمره و خريد هر آنچه چشمتان را گرفت، باقي نماند!
روش مهم ديگري كه براي
صرفه‌جويي در مخارج روزانه هميشه بايد به كار ببنديد نوشتن مخارج هر روز در
يك دفترچه است مثلا مي‌توانيد در اين دفتر بنويسيد، خريد بستني 2 هزار
تومان، كرايه تاكسي 5 هزار تومان، خريد جزوات كمك درسي براي بچه‌ها 37 هزار
تومان و... سرجمع اين ارقام را هر شب حساب كنيد و ببينيد آيا دخل و خرجتان
با هم جور درمي‌آيد؟ و اگر حساب و كتاب‌هايتان به هم نمي‌خورد ببينيد كدام
دسته از خرج‌ها غيرلازم است يا مي‌شود به شيوه‌اي آنها را كاهش داد.
هميشه به ياد داشته
باشيد كه معيارتان براي خريد صرفه‌جويانه، فقط كم‌قيمت بودن اشيا و لوازم
نباشد. گاهي وقت‌ها صرف هزينه‌اي بيشتر حتي باعث مي‌شود سود اقتصادي بهتري
داشته باشيد. بگذاريد در اين باره، نمونه‌اي را مطرح كنيم.
فرض كنيم شما به فروشگاه
مي‌رويد يكي از اتوها، گرانقيمت است، اما شما برند آن را مي‌شناسيد و
دوستاني داريد كه پيشتر آن را به شما توصيه كرده‌اند چون خودشان سال‌هاست
از همان مدل استفاده مي‌كنند و راضي‌اند، اما اتوي ديگر، يك سوم قيمت اين
اتو را دارد و به نظر مي‌آيد از كيفيت خوبي برخوردار نيست.
شايد اگر اتوي دوم را
انتخاب كنيد دوسوم از هزينه‌اي را كه بايد براي اتوي اولي خرج مي‌كرديد
پس‌انداز كنيد، اما واقعيت اين است كه اين اتو بزودي خراب مي‌شود و
كارايي‌‌اش را از دست مي‌دهد و به همين دليل شما ناچار مي‌شويد باز هم به
فروشگاه برويد و اتوي اول را بخريد كه به اين ترتيب هزينه صرف شده براي
خريد اتو مي‌شود قيمت اتوي اول به اضافه اتوي دوم!
بنزين سهم همه اعضاي خانواده است
نكند واقعا خيال مي‌كنيد
بنزين خودروي شما فقط مال خودتان است؟! اگر خودروي شما قرار است بخشي از
فراغت خانواده را پر كند، اگر بناست اين وسيله، براي برخي تفريحات همچون
سفرهاي كوتاه داخل شهري يا بلند بين شهري به كار بيايد آن وقت طبيعي است كه
باور كنيد بنزين خودرو هم سهم همه اعضاي خانواده است و اگر در استفاده از
آن مراقب نباشيد حق تك‌تك اعضا را از بين برده‌ايد.
به نظر شما ممكن است دو راننده مختلف در مسيري
يكسان با مقدار بنزين مشخص و خودروهاي همانند رانندگي كنند و ميزان بنزين
مصرفي شان يكي نباشد؟! نوع رانندگي هر فرد بر ميزان بنزين مصرفي‌‌اش اثر
مي‌گذارد يعني امكان دارد يك راننده حرفه‌اي و با ملاحظه، بنزين كمتري از
راننده‌اي غيرحرفه‌اي مصرف كند براي مثال يك راننده حرفه‌اي هيچ وقت
خودرو‌‌اش را پشت چراغ قرمز‌هاي طولاني روشن نگه نمي‌دارد و مي‌داند كه
ترمز كردن‌هاي شديد يا گاز دادن‌هاي بيش از اندازه، سرعت بالا و انتخاب غلط
دنده مصرف سوخت را بشدت زياد مي‌كند.
