اعتماد به نفس و عزت نفس بخشی از وجود ما
هستند که در نتیجه عملکرد های ما بوجود می آیند. فردی که به خود اعتماد
دارد فردی است که در طول زندگی خود منابع اطلاعاتی واقعی و کافی برای بدست
آوردن اعتماد به نفس را دارا می باشد. کنکور یکی از منابع مهم و حساس در
ایجاد اعتماد به نفس محسوب می شود اما تنهاترین نیست.
در یک دهه
اخیر حساسیت خاصی نسبت به کنکور پیدا شده است. این حساسیت نتیجه عدم مدیریت
منابع انسانی از یک سو و تبدیل شدن دانشگاه به یک بنگاه کسب مزایای
اقتصادی و اجتماعی است. جوان امروز راهی جز دانشگاه پیش روی خود نمی بیند و
در نتیجه جامعه به این عنصر توجه بسزایی می کند. امروزه قبولی در دانشگاه
یک منبع مهم در کسب احترام و اعتماد به نفس محسوب می شود.
اما بطور کلی منابع اعتماد به نفس چه چیزهایی هستند؟
موفقیت ها
پیروزی ها و موفقیت ها، پایه ای ترین منابع برای بدست آوردن اعتماد به نفس است. در واقع اعتماد به نفس بعد از عمل وجود دارد و نباید بدون عمل بدنبال اعتماد به نفس باشیم.
اما بسیار می بینیم کسانی که قبل از یک عمل یکسان دارای اعتماد به نفس های متفاوت هستند. برای مثال کنکور یکی از این مقوله ها است. افرادی که دارای اعتماد به نفس های متفاوت هستند در واقع دارای پیشینه متفاوتی هستند. کسانی که در کل پیروزی های متفاوت و بیش تری را تجربه کرده اند منابع بیش تری برای اعتماد به نفس دارند.
برای
مثال کسی که در درس ریاضی توانمند است، در کلاس ریاضی اعتماد بیشتری برای
نظر دادن دارد و ممکن است در درس ادبیات فارسی که ضعیف تراست کمتر از خود
حرکتی نشان دهد. البته لازم به ذکر است که ممکن است منابع اختصاصی اعتماد به نفس، به نفع اعتماد به نفس کلی برای تفسیر داده ها به تمام هسته شناختی ما تسری پیدا کنند؛ یعنی
برای مثال ممکن است فردی که در درس ریاضی قوی است با فردی که این اطلاعات
را ندارد در مقابل آزمون غیر ریاضی، از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار
باشد.
حافظه
ما برای اینکه دریافت میزان
ارزشمندی خود، به حافظه خود مراجعه می کنیم. یعنی اگر برای ارزشیابی خاصی
که تا کنون را انجام نداده ایم آماده می شویم، از خاطرات مشابه و یا نزدیک برای محک توانمندی خود استفاده می کنیم. چون ممکن است اطلاعات مورد نظر به عنوان مرجع اعتماد به نفس کافی نباشد برای فرد جنبه ای حمایتی پیدا می کند.
رابطه اولیه
سیستم عصبی ما، سیستمی شناختی- هیجانی است. سطح عالی مغز انسان بر اساس تجربه و تمرین
ارتقاء پیدا می کند. اما این تنها تجربه و یا یادگیری نیست که به مغز ما
کمک می کند. احساساتی که در دوره های کودکی و نوجوانی از طرف والدین و
کسانی که برای ما ارزش و اهمیت خاصی دارند نیز بسیار مهم و حیاتی است.
کسانی که در دوره کودکی و حتی نوزادی مورد بی مهری و یا بی محلی مادرخود قرار گرقته اند، از یک بی اعتمادی درونی رنج
می برند. و یا کسانی که در دوره نوجوانی اجازه استقلال پیدا کردن نداشته
اند، توانایی پیش بینی صحیح توانایی خود را ندارند و یا والدینی که با شرط به فرزندان خود محبت و یا اعتماد می کنند، منبع اعتماد به نفس و عزت نفس را از خود فرد، مشروط به موفقیت می کنند. پایه ای ترین منبع اعتماد در رابطه با مادر، پدر و خانواده به دست می آید.
شخصیت
در بعضی نظریه ها افراد را به برون گرا و درونگرا تقسیم
می کنند. بعضی از تحقیقات از نظر عصب شناختی از این نظریه حمایت می کنند.
افراد برون گرا نسبت به اطلاعات بیرونی حساس هستند و به نظر و توجه دیگران
بسیار حساس هستند. این در حالی است که درون گراها نسبت به نظر دیگران بی
توجه هستند. افراد برون گرا برای کسب اعتماد به نفس در تزلزل بیشتری قرار
دارند در مقابل درون گراها در مقابل پیروزی و یا شکست کمتر نوسان دارند.
نگرش
افراد
خوش بین و بدبین در تفسیر داده ها بسیار متفاوت هستند. افراد خوش بین به
داده های مثبت بیشتر توجه می کنند، این در صورتی است که افراد بدبین به
داده های منفی بیشتر توجه می کنند. این نوع نگرش درا عتماد افراد به خود
بسیار تاثیرگذار است. اگرچه ممکن است منفی نگرها واقعیت را بهتر تفسیر کنند
اما در مقابل اعتماد کمتری برای رویارویی با پدیده ها دارند در مقابل
کسانی که خوش بین هستند راحت تر با مسائل روبرو می شوند و خوش بینی به
عنوان یک عامل روانشناسی ذهن را برای بررسی و مقابله با پدیده ها آماده تر
می کند. افراد خوش بین راحت تر به خود و دیگران اعتماد می کنند.
این
روزها نتایج کنکور منتشر می شود و نوجوانان زیادی با نتیجه زحمات خود
روبرو می شوند. نوع رویارویی نوجوانان و والدین با این پدیده ها بسیار مهم
است. اگرچه امروزه درصد بسیار بالایی از افراد در دانشگاه قبول می شوند اما
تقریباً نصف آزمون دهنده ها در کنکور قبول نمی شوند. آزمون دهنده ها و
والدین بهتر است در رویارویی با نتیح کنکور موارد زیر را در نظر بگیرند.
- بعد از اعلام نتایج، به فرزند خود تبریک بگویید و تلاشش را ارج بنهید
- سعی نکنید حقیقت را کتمان کنید، بلکه بر واقیعت هایی که به فرزندتان کمک می کند تاکید کنید
-قبولی در دانشگاه را مبنای احترام و ارزش قرار ندهید
- او را با دیگران مقایسه نکنید
-در صورت قبولی محیطی شاد را برای فرزنتان ایجاد کنید
-
در صورت عدم قبولی زمانی را برای بازسازماندهی فرزندتان اختصاص دهید. کمتر
سوال کنید، کمتر دستور دهید، و فرزندتان را کمتر به کار بگیرید
- در صورت عدم قبولی، نصیحت نکنید بلکه او را برای سال آینده تشویق کنید
می توانید موارد زیر را به عنوان یک دستور عمل زندگی به فرزندان خود انتقال دهید
زندگی شامل شکست ها و موفقیت های متفاوتی است
نوع نگرش ما معنای پدیده ها را بسیار متفاوت می کند
همه افراد جدا از شکست ها و موفقیت هایشان ارزشمند و مهم هستند
برای موفقیت راه های زیادی وجود دارد
هر فردی منحصر به فرد است و باید راه منحصر به خود را پیدا کند
خانواده در هر صورتی پشتیبان فرزندان خود است
