آداب معاشرت بخشي از ادب
اجتماعي فرد است كه خصوصيات اخلاقي، شخصيت دروني و تربيت خانوادگي وي را در
برمي‌گيرد. اين آداب در فرهنگ‌هاي مختلف بسيار گوناگون است و گاه تضادهاي
فرهنگي را آشكار مي‌سازد. براي مثال رفتاري كه در يك فرهنگ نشانه
بي‌احترامي يا بي‌ادبي است در فرهنگي ديگر آداب احترام تلقي مي‌شود.
با اين حال آداب معاشرت
اصول مشتركي داردكه با زندگي امروزي هماهنگ شده است و مي‌توان آنها را پايه
ادب اجتماعي در بيشتر جوامع دانست. اهميت آگاهي از آداب معاشرت و رعايت
اصول آن نيز بر كسي پوشيده نيست. كساني كه در معاشرت با ديگران و رفتارهاي
اجتماعي بهتر عمل مي‌كنند قضاوت‌هاي بهتري درباره خود برمي‌انگيزند،
دوستان و ارتباطات بيشتري دارند و از اين طريق فرصت‌هاي اجتماعي و شغلي
بهتري به دست مي‌آورند.
در مجموع مي‌توان گفت در
دنياي امروزي افرادي كه آداب معاشرت را بلدند و تصوير خوبي از خود نزد
ديگران ارائه مي‌دهند در زندگي كاري و اجتماعي موفق‌ترند. بي‌دليل نيست كه
ادب اجتماعي و روابط مناسب و اصولي با ديگران بخشي از مهارت‌هاي مديريتي
محسوب مي‌شود و يك توانايي دروني معرفي مي‌گردد. آداب معاشرت بسيارند ولي
با آموختن و رعايت بخش مهم آنها مي‌توان در نظر ديگران فردي بهتر و تواناتر
شد و از مزيت‌هاي روابط مناسب با ديگران سود برد.
رفتارهاي روزمره
در امور روزمره زندگي وقت‌شناس باشيد. بدقولي
در نظر بسياري بدترين خصوصيت يك انسان است و وي را كاملا بي‌اعتبار و
غيرقابل اعتماد مي‌سازد. وقت‌نشناسي بويژه در امور شغلي خصوصيتي كاملا مخرب
محسوب مي‌شود. شرايط محيط را درك كنيد و رفتارهاي خود را با جمع هماهنگ
سازيد. صداي خود را كنترل كنيد. بلند صحبت‌كردن با گوشي تلفن همراه در برخي
محيط‌هاي كاري، وسايل نقليه عمومي و حتي اماكن شهري مخالف ادب اجتماعي
است. همواره با ديگران با احترام صحبت كنيد. انسان‌هاي محترم، محترمانه سخن
مي‌گويند و آنچه از دهان شما بيرون مي‌آيد به شخصيت يا عملكرد مخاطب شما
ربط داده نمي‌شود. حتي‌الامكان لباس پاكيزه و مناسب بپوشيد. لباس فرد در
اولين نگاه تصويري كلي از شخصيت، نگرش و ادب اجتماعي وي براي ديگران
مي‌سازد. آراستگي ظاهري را دست‌‌كم نگيريد. خوش‌پوش‌ها جذاب‌ترند. به نظافت
شخصي خود رسيدگي كنيد. مسواك را فراموش نكنيد، ناخن‌ها را كوتاه و تميز
نگه داريد و به مرتب بودن موها اهميت بدهيد.
هنگام صحبت‌كردن
هرگز ديگران را تحقير نكنيد. تحقير پيش از
مخاطب به سمت گوينده كلمات تحقيرآميز بازمي‌گردد. در مهماني‌ها ديگران
بويژه كوچك‌ترها را مسخره نكنيد. زود قضاوت نكنيد تاشرمنده نشويد.
انسان‌هاي محترم، محترمانه صحبت مي‌كنند و همه خواهان مصاحبت و همراهي با
كساني هستند كه در گفتار، ادب و صميميت را رعايت مي‌كنند. ميان حرف ديگران
نپريد. متكلم وحده نباشيد و ياد بگيريد كه شنونده خوبي باشيد. اگر با صحبت
ديگري مخالفيد با استدلال و كاملا محترمانه نظر وي را رد كنيد. مانند افراد
مدعي و متكبر سخن نگوييد و مدام قسم نخوريد. كلمات و الفاظ را مناسب شرايط
جمع به كار ببريد. آرام صحبت كنيد و آرام بخنديد. آقايان هنگام صحبت با
بانوان بايد ادب و نزاكت را به طور كامل رعايت كنند و مواظب لحن و نگاه خود
باشند.
آداب مهماني‌ها
براي مهماني‌ها لباس
مناسب بپوشيد. اگر لازم است لباسي مخصوص مهماني داشته باشيد و هرگز با
لباسي كه با‌آن سركار مي‌رويد قدم به مهماني‌هاي فاميلي و عروسي‌ها
نگذاريد. لباس شخصيت نمي‌آورد ولي پوشيدن لباس آراسته و مناسب شئون فرهنگي
احترام به ميزبان و ساير حضار محسوب مي‌شود. پوشيدن جوراب پاره و در مجموع
لباسي كه پارگي داشته باشد دور از نزاكت است. خانم‌ها بايد لباسي مناسب
شئون فرهنگي و شرعي مهمانان و ميزبان بپوشند وگرنه نوعي بي‌احترامي محسوب
مي‌شود. مواظب نحوه غذا خوردنتان باشيد. به آرامي غذا بخوريد و اگر غذايي
براي ميزبان مهم است براي مثال اصرار دارد كه حتما از آن بچشيد و بخوريد از
اين كار امتناع نكنيد. هرگز در جمع با دست غذا نخوريد و قاشق خود را در
ظروف عمومي مانند ظرف ماست يا سالاد فرو نكنيد. از غذا ايراد نگيريد و
حتي‌الامكان سرميز غذا صحبت نكنيد.
در مهماني‌ها درباره
عادات يا صفات زشت ديگران سخن نگوييد و احترام جمع را نگه داريد. اگر با
كسي مشكلي داريد اين موضوع را حداقل در ساعات مهماني فراموش كنيد.
مرافعه با ديگران در
مهماني‌ها بي‌احترامي به ميزبان و ساير مهمانان است. احترام ويژه‌اي براي
سالمندان و كودكان قائل باشيد و از اين طريق سلامت شخصيت و تربيت بالاي خود
را آشكار كنيد. خوش‌صحبت و بذله‌گو باشيد ولي در تعريف لطيفه و جوك افراط
نكنيد. هيچ‌كاري را از حد نگذرانيد و معتدل باشيد. اگر چيزي تعريف مي‌كنيد
مطمئن باشيد براي ديگران هم جذاب است و نه فقط خودتان. اگر با ايهام و
كنايه صحبت كنيد همه حاضران را نسبت به خود بدبين مي‌سازيد. خوشبو باشيد.
آداب محيط كار
نسبت به زيردستان با احترام صحبت و رفتار
كنيد. مديران لايق و موفق كساني هستند كه زيردستانشان به دليل اعتماد و
احترام حاضرند هر كاري برايشان انجام دهند. نسبت به فرادستان نيز محترمانه
رفتار كنيد و پشت‌سرشان بدگويي نكنيد. كارها را با جديت انجام دهيد. اغلب
افراد به كسي كه كارش را جدي نمي‌گيرد و با دقت انجام نمي‌دهد، اعتمادي
ندارند.
ديگر اين كه...
هنگام دست دادن بايد ابتدا بزرگ‌تر دستش را
به سوي كوچك‌تر دراز كند. در ورود و خروج به اتاق‌ها حق‌تقدم با سالمندان و
بانوان است. در مهماني‌ها ميزبان بايد پس از مهمانان شروع به غذا خوردن
كند و پس از آنان دست از غذا بكشد. تعارف زياد در مهماني‌ها براي خوردن غذا
و خوراكي‌ها اغلب خوشايند نيست. احترام به مهمانان و بويژه تلاش براي
راحتي آنان نبايد از حدود معمول خارج شود وگرنه جنبه تصنعي مي‌يابد و
آزاردهنده مي‌شود. سيگاركشيدن در اماكن عمومي و مكان‌هاي سربسته رفتاري
بسيار زشت و توهين‌آميز است. در مهماني‌ها و محافل دوستانه و كاري ميزبان
بايد افراد غريبه و ناآشنا را به يكديگر معرفي كند. رو برگرداندن هنگامي كه
كسي با شما صحبت مي‌كند و بي‌توجهي به حرف‌هاي وي رفتاري ناپسند محسوب
مي‌شود. شل دست دادن نيز دور از ادب است و بايد هنگام دست دادن با محبت و
صميمي بود.
حريم شخصي
فاصله نيم متري از هر فردي حريم شخصي وي
محسوب مي‌شود. اصولا نبايد بيش از نيم متر به كسي نزديك شد ولي دوستان
صميمي و اعضاي خانواده استثناء هستند. از افراد غريبه و ناآشنا بايد حداقل
يك متر فاصله را رعايت كرد. البته نبايد طوري از ديگران فاصله بگيريد كه
ناراحت شوند. هنگام صحبت‌كردن صورت خود را بيش از اندازه به مخاطب نزديك
نكنيد. در گوشي صحبت‌كردن در جمع مي‌تواند عملي ناپسند تلقي شود بويژه اگر
موضوع خنده‌داري را مطرح كنيد و بلافاصله بخنديد. پچ‌پچ‌كردن هم دست‌كمي از
در گوشي صحبت‌كردن ندارد.
